برچسب: از

بحث بررسي برجام و تبعات ناشي از آن گذشته است، اما آنچه هنوز مهم‌تر است و بايد به آن پرداخت تأثيرات اقتصادي و سياسي برجام است، البته برجام تأثير سياسي برحوزه انتخابات ندارد اما همه به اين واقعيت اذعان دارند كه برجام شايد پنهان‌ترين بازيگر انتخابات مجلس است.

اين عوامل اغلب برگرفته از شرايط خاص سياسي و اقتصادي است كه در برخي مواقع خارج از كنترل نهادها و گروه‌هاي سياسي است و سبب مي‌شود موج رأي مردم به سمت برخي گروه‌هاي سياسي گرايش پيدا كند يا زمينه جديدي را براي رقابت سياسي ‌فراهم كند. نگاهي به انتخابات مجلس شوراي اسلامي اين نكته را روشن مي‌كند كه انتخابات مجلس شوراي اسلامي به تبعيت از شرايط فعلي اقتصادي و سياسي با انتخابات‌هاي دوره‌هاي گذشته به شدت متفاوت است. بازيگري برجام هم جزو همين عوامل است كه بايد به دنبال تأثير آن بر انتخابات بود.

سرعتي كه حيرت همگان را بر‌انگيخت

حقيقت آن است كه كمتر كسي پيش‌بيني مي‌كرد، برجام به اين سرعت به مرحله اجرا برسد. برجام تا امروز تاريخ پر فراز و نشيبي را پشت سر گذاشته است. طبق توافق برجام بين ايران و قدرت‌هاي جهاني قرار شد تمام تحريم‌هاي اعمال شده عليه ايران مرتبط با برنامه هسته‌اي حذف و تعليق و اموال بلوكه‌شده ايران در غرب نيز بازگردانده شود؛ وعده‌اي كه به نظر بسيار زمانبر به نظر مي‌رسيد.

در همان ابتداي فرآيند اجراي برجام، هر چند به صورت رسمي رئيس جمهوري امريكا و اتحاديه اروپا فرآيند اجرايي برجام را با صدور بيانيه‌اي در 18 اكتبر 2015 ابلاغ كردند، ولي چهار ديپلمات غربي آشنا به روند مذاكرات و توافق هسته‌اي به بلومبرگ اعلام كردند تحريم‌هاي اقتصادي به خصوص تحريم‌هاي نفتي عليه ايران تا سه ماه اول سال ۲۰۱۶ ميلادي برداشته مي‌شود. به گفته اين ديپلمات‌ها در ماه‌های ژانويه و فوريه 2016 حذف تحريم‌ها شروع مي‌شود و در ماه مارس 2016 به طور كلي حذف خواهد شد.

 فيليپ هاموند وزير خارجه بريتانيا در 24 آگوست 2015 به خبرگزاري انگليسي رويترز گفت: «مي‌توان از بهار آينده(مارس 2016) به عنوان شروع زمان رفع تحريم‌ها صحبت كرد.» يوكيا آمانو مديركل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي نيز در يك كنفرانس خبري (هشتم سپتامبر2015) در وين گفت: «هر كاري براي تسريع بازرسي‌هاي اين سازمان در تأسيسات هسته‌اي ايران و ارائه گزارش كامل انجام خواهد شد ولي نمي‌توانيم تاريخ مشخصي براي اتمام بازرسي‌ها ارائه كنيم.» در حالي كه طبق صراحت برجام تنها در صورت تأييد آژانس از كاهش غني‌سازي و ساير تعهدات توسط ايران تحريم‌ها برداشته مي‌شود.

 در اين راستا فرانك والتر اشتاين ماير، وزير امور خارجه آلمان (18اكتبر2015) اظهار داشت: تحريم‌هاي اتحاديه اروپا عليه ايران، دست‌كم تا ژانويه 2016 (اوايل دي‌ماه امسال) به قوت خود باقي خواهد ماند. اين درحالي است كه حسن روحاني گفت: تحريم‌ها ممكن است يك تا دو ماه پس از آغاز پروسه اجراي توافق هسته‌اي (ژانويه 2016) برداشته شود.

در همان زمان اين روند با توجه به نظر مقامات غربي، جدول زماني‌اي كه روحاني ارائه داده بسيار خوشبينانه ارزيابي مي‌شد. برخي از كارشناسان هسته‌اي از جمله كارشناسان فني وزارت انرژي امريكا كه در مذاكرات ايران و 5+1 حضور داشته‌اند، معتقد بودند ممكن است چندين ماه يا بيشتر زمان ببرد تا ايران بتواند به مفاد توافق عمل كند. اين كارها شامل جداسازي و ذخيره هزاران دستگاه سانتريفيوژ، بازطراحي قلب رآكتور اراك و كاهش حجم ذخيره مواد هسته‌اي ايران از طريق رقيق‌سازي يا انتقال آن به خارج از كشور است. رابرت اينهورن، مذاكره‌كننده سابق دولت اوباما در پرونده ايران و عضو فعلي مؤسسه بروكينگز در اين باره گفت: «كارهاي زيادي است كه قبل از لغو تحريم‌ها ايران بايد انجام دهد.» وي بازه زماني مورد نياز براي انجام اين كارها را «حداقل ماه‌ها» توصيف كرد. اما ناگهان همه چيز با سرعت بسيار زيادي پيش رفت. ايران به سرعت تعهدات خود را اجرايي كرد و اتحاديه اروپا و امريكا نيز بلافاصله با اجراي برجام تحريم‌هاي ايران را لغو كردند؛ نكته‌اي كه حيرت برخي ناظران برانگيخت.

اين نكته به قدري واضح و روشن است كه حتي در اين ميان برخي نشريات خارجي نيز به اين نكته اشاره كرده‌اند. از آن جمله مي‌توان به مقاله‌اي كه در نشريه پوليتيكو منتشر شد، اشاره كرد كه در آن آمده است: ايران همچنين در تاريخ 26 فوريه انتخابات مجلس را برگزار مي‌كند و اگر تحريم‌ها لغو شود، حسن روحاني رئيس جمهور ايران و ميانه‌رو‌ها كه از توافق هسته‌اي حمايت مي‌كنند انتظار مي‌رود از اين وضعيت بهره‌مند شوند. تصور مي‌شود انتخابات دليلي براي حركت سريع ايران در جهت برچيدن زيرساخت‌هاي هسته‌اي اين كشور باشد.

در بخشي ديگر از اين گزارش آمده است: يك مقام وزارت امور خارجه گفت: آنها انگيزه دارند كارها انجام شود. تنها زماني كه روز اجرا فرا مي‌رسد وقتي است كه آژانس بين‌المللي انرژي اتمي تأييد كند ايراني‌ها اقداماتي را كه بايد انجام دهند، اجرا كرده‌اند.

سرعت اقدامات ايران در برچيدن تأسيسات هسته‌اي مورد نظر در برجام به گونه‌اي بوده است كه حتي استفان مول، هماهنگ‌كننده اجراي برجام در وزارت امورخارجه امريكا نيز به آن اشاره كرده است و از تلاش وزارت امور خارجه امريكا براي همگام شدن با اين تغييرات سخن گفته است.
 
 دوپينگ سياسي از نظر امريكايي‌ها

در اينكه در انگيزه طرف مقابل براي لغو تحريم‌ها انگيزه انتخاباتي نهفته است، هيچ شكي وجود ندارد، به عنوان مثال مؤسسه امريكن اينترپرايز بحث اجراي برجام را به عنوان يك امتياز بزرگ براي طرفداران دولت در انتخابات مجلس و خبرگان رهبر عنوان مي‌كند.

اين مركز در گزارش «به‌روز‌شده» خود تحت عنوان «تحريم‌هاي ايران» به قلم «كنث كاتزمن» مي‌نويسد: به نظر مي‌رسد تحريم‌ها سبب ايجاد برخي تغييرات سياسي در ايران شده است. حمايت ايرانياني كه به دنبال ادغام مجدد با جامعه جهاني و كاهش تحريم‌ها بودند، كمك كرد تا روحاني به عنوان يكي از ميانه‌روترين كانديداها بتواند در انتخابات رياست‌جمهوري ۲۰۱۳ در يك مرحله به پيروزي برسد.»

مركز تحقيقات كنگره امريكا ادعا مي‌كند: «هيچ‌يك از دولت‌هاي امريكا اظهار نداشته‌اند كه تحريم‌هاي ايران به منظور ايجاد تغيير نظام ايران بوده است، با اين حال برخي بيان داشته‌اند چنين پيامدي هدف اجراي تحريم‌ها بوده است. از سال ۲۰۱۲ به بعد برخي ناآرامي‌هاي كارگري و عمومي در مورد افزايش شديد قيمت‌هاي مواد غذايي و سقوط ارزش پول ايران به وجود آمده اما اين ناآرامي‌ها زياد نبوده يا مورد حمايت قرار نگرفته است.»

اين گزارش مي‌افزايد: «بسياري از ايرانيان نهايي شدن برجام در جولاي ۲۰۱۴ را جشن گرفتند. برجام، اگر منافع اقتصادي قابل‌ملاحظه‌اي داشته باشد، مي‌تواند در پيروزي كانديداهاي طرفدار روحاني در انتخابات ۲۶ فوريه ۲۰۱۶ مجلس شوراي اسلامي و نيز مجلس خبرگان نقش داشته باشد. منافع اقتصادي كاهش تحريم‌ها مي‌تواند همچنين در انتخاب مجدد روحاني در سال ۲۰۱۷ تأثيرگذار باشد و مي‌تواند چشم‌انداز سياسي آتي رئيس مذاكره‌كنندگان ايراني اين پيمان يعني وزير خارجه محمد‌جواد ظريف را ترقي دهد.»

استفاده سياسي از برجام ممنوع

حالا سؤال اينجاست كه واكنش گروه‌ها و نمايندگان سياسي مختلف به اجراي برجام چه مي‌تواند باشد. حقيقت اين است كه برجام هر چه باشد با تمام ابعاد مثبت و منفي آن از سوي نظام پذيرفته شده است و بايد به عنوان دستاوردي از سوي نظام جمهوري اسلامي ايران نگريسته شود.

حالا در اين ميان استفاده سياسي از برجام مي‌تواند نه تنها ماهيت ملي مقاومت ملت ايران را زير سؤال ببرد بلكه به عنوان اقدامي در راستاي بر هم زدن وحدت ملت و ايجاد دو‌قطبي‌سازي در جريان انتخابات نيز محسوب شود؛ نكته‌اي كه بارها مقام معظم رهبري درباره آن هشدار داده‌اند. از اين رو ضروري است كه به جاي هرگونه اقدام نمايشي در اين باره كه شائبه انتخاباتي بودن آن را فراهم كند، تمام گروه‌ها و جناح‌هاي سياسي طبق ابلاغيه مقام معظم رهبري برجام را به عنوان وسيله‌اي براي بهبود شرايط زندگي مردم در نظر بگيرند.
منبع: جوان

کتاب چگونه منتشر شد؟

عالی‌جناب سرخ‌پوش و عالی‌جنابان خاکستری‌پوش کتابی است در 265 صفحه که توسط انتشارات طرح نو منتشر شد.

گوشه‌هایی از تخریب هاشمی به روایت اکبر گنجیاین کتاب با همکاری «شورای فرهنگ عمومی» در سال 1378 و در حالی که ریاست شورا را وزیر ارشاد وقت، عطاالله مهاجرانی، بر عهده داشت، به صورت گسترده در کشور منتشر شد و طی کمتر از دو سال 155000 نسخه از این کتاب با مجوز وزارت ارشاد مهاجرانی در کل کشور توزیع شد و به چاپ بیست و هفتم رسید.

این کتاب مجموعه‌ای از یادداشت‌ها و مصاحبه‌های اکبر گنجی در نقد دولت و شخص هاشمی رفسنجانی و برخی موضوعات دیگر بود که پیش‌تر به صورت مقالاتی جداگانه در روزنامه‌های زنجیره‌ای دوم خردادی منتشر شده بود.

عالی‌جناب سرخ‌پوش، قبل از انتشار کتاب، به‌عنوان یادداشتی توسط اکبر گنجی در 29 دی‌ماه 1378 در روزنامه صبح امروز- به مدیر مسئولی سعید حجاریان- منتشر شد. گنجی در این مقاله تلاش می‌کند هاشمی را مسبب اصلی ادامه جنگ پس از فتح خرمشهر معرفی کند و خون صدها هزار شهید و هزاران معلول را به گردن هاشمی بیندازد، اما مهم‌ترین موضوعی که در مقالة گنجی بحث می‌شود، بحث قتل‌های زنجیره‌ای است.

 
گنجی می‌نویسد: آقای هاشمی می‌فرمایند: «در دورة مسئولیت اینجانب، وزارت اطلاعات تمیزترین دوره را داشته است؛ وزارت اطلاعات در دورة ‌من خیلی تصفیه شد، از خیلی چیزها پاک شد.»

گنجی درباره این ادعا می‌نویسد: «این مدعا به‌هیچ‌وجه با واقعیت انطباق ندارد. در دوران هشت‌سالة صدارت آقای هاشمی حدود هشتاد تن به وسیلة محفل‌های اطلاعاتی و به علل سیاسی به قتل رسیده‌اند که معروف‌ترین آن‌ها قتل سعیدی سیرجانی، مهندس برازنده، میرعلایی، تفضلی و … بودند. از طرف دیگر، حادثه ربودن فرج سرکوهی و به دره‌انداختن اتوبوس حامل نویسندگان در همان دوره روی داد. بازداشت 23 تن از نیروهای ملی-مذهبی، مهندس علی صالح‌آبادی، مهندس ابراهیم‌زاده، مهندس عباس عبدی و … در تمیزترین دورة وزارت اطلاعات روی داد.»

این کتاب شامل 48 یادداشت و مصاحبه و شش ضمیمه است که بیشتر مقالات آن، به نقد هاشمی رفسنجانی و بقیه نیز به موضوعات دیگری از جمله استیضاح عبدالله نوری می‌پردازد. بازه زمانی انتشار این یادداشت‌ها همگی مربوط به دوره انتخابات مجلس ششم و به منظور تخریب یا به قول گنجی «از آسمان به زمین درآوردن هاشمی» نوشته شده است.

بخش‌های از کتاب؛ از اتهام در قتل‌های زنجیره‌ای تا انتقادناپذیری هاشمی

گنجی درباره عدم حمایت هاشمی از کرباسچی و عبدالله نوری در روزنامه عصر آزادگان، به سردبیر ماشاالله شمس‌الواعظین، می‌نویسد: هاشمی رفسنجانی رفیق و یار عبدالله نوری بوده، اما در مقابل محاکمه و مجازات او سکوت پیشه کرده است. وی در قضیه «فائزه هاشمی» بر سر اتهام روزنامه زن در چانه‌زنی‌های پشت پرده در مقابل دادگاه ایستاد و مسئله را حل کرد. متأسفانه هاشمی نشان داده است که پشت سر کسی نمی‌ایستند. هاشمی برای اینکه «پدر» باشد و همة گروه‌ها او را به‌عنوان فصل‌الخطاب و داور بپذیرند، خود را از منازعات سیاسی و مسائل اختلافی دور نگاه می‌دارد و در برابر مسائل حساس ابراز نظر نمی‌کند، اما این رویکرد در دوره‌ای که ایدة توسعة سیاسی گفتمان مسلط زمانه است، به جای آنکه باعث پذیرش وی به‌عنوان فرد مقبول تمامی گروه‌ها شود، باعث دوری گروه‌ها از او شده است. او وقتی پشت قوی‌ترین مدیرش (کرباسچی) را که با اختیارات ویژه منصوب شده بود خالی کرد، دیگران فهمیدند که در نحوة اتکا به او باید بازنگری کنند.

گنجی در آذرماه 1378 در مصاحبه با روزنامه آریا دربارة فضای امنیتی دوره هاشمی می‌گوید: در دوران ماقبل دوم خرداد امکان اینکه حتی یک پرسش در مورد وزارت اطلاعات یا نیروهای نظامی و امنیتی مطرح شود، وجود نداشت. خوف و هراسی که در دوران وزارت اطلاعات فلاحیان در جامعه ایجاد شد، کسی جرئت نمی‌کرد، حتی در مجلس سؤالی دربارة وزارت اطلاعات مطرح کند.

او در ادامه مصاحبه خود و در صفحه 56 کتاب، برای مقصر جلوه دادن هاشمی در قضیه قتل‌های زنجیره‌ای می‌گوید: «البته همان‌طور که ادعای عدم اطلاع فلاحیان از اقدامات سعید امامی برای مردم غیرقابل‌قبول است، ادعای عدم اطلاع هاشمی رفسنجانی از اقدامات فلاحیان نیز غیرقابل‌قبول است. هاشمی رفسنجانی مدعی است که تاریخ دستور برکناری سعید امامی از معاونت امنیتی را در دفتر خاطرات خود ثبت کرده است، اما پرسش این است که اگر مدعای هاشمی صحت دارد؛ فلاحیان چرا از دستور وی سرپیچی کرد و آن را نادیده گرفت؟ هاشمی نمی‌تواند اقدامات فلاحیان را به طور کلی از سر خود باز کند و بگوید هیچ اختیاری در وزارت اطلاعات نداشته است.»

مقالات گنجی علیه هاشمی و سیاست‌های دوران سازندگی ادامه پیدا می‌کند تا اینکه در تاریخ 29/10/1378 مقاله معروف خود به نام «عالی‌جناب سرخ‌پوش» را در روزنامه صبح امروز منتشر می‌کند. گنجی در این یادداشت می‌نویسد: آقای هاشمی دربارة فعالیت‌های اقتصادی وزارت اطلاعات می‌فرمایند: «این‌ها یک اجازة محدود داشتند، مثل بقیة سرویس‌های جاسوسی دنیا، پوشش‌هایی برای خودشان داشته باشند از قبیل شرکت‌ها. نمی‌توانستند به‌عنوان مأمور اطلاعات در همه‌جا باشند و در دنیا ارتباط‌هایی داشتند، این هم برمی‌گردد به دورة جنگ. این در دورة من شروع نشده است. جنگ بود و ما می‌خواستیم از بازار سیاه کالا بخریم و با فروشندگان اسلحه ارتباط داشته باشیم. این هم کار هر کسی نبود، یک شرکت معمولی نمی‌توانست این کارها را بکند، ابزارهای اطلاعاتی لازم داشت. به همین دلیل به وزارت اطلاعات اجازه داده شد که از این پوشش‌ها استفاده کند. اواخر دورة من معلوم شد که افراط کردند و مراجعات زیادی در همین باره شد. من شخصاً پیگیری کردم و شروع کردم به کم کردن کار اقتصادی وزارت اطلاعات. ما بدون هیاهو کار کردیم. وقتی شروع کردیم به تدریج داشتیم این‌ها را کم می‌کردیم.»

گنجی سپس در نقد این اظهارات هاشمی می‌نویسد: «مدعای آقای هاشمی نه‌تنها نوری بر تاریکی‌ها نمی‌افکند، بلکه بر تیرگی‌ها می‌افزاید: «حق‌الکشف» در چه زمانی وضع شد؟ مبارزه با ثروت‌های بادآورده توسط وزارت اطلاعات و در یک روزنامة خاص به کارگردانی عناصر اطلاعاتی از چه زمانی آغاز گشت؟ ایجاد پوشش برای فعالیت‌های اطلاعاتی خارجی چه ربطی به مالکیت کارخانه‌های داخلی داشت؟ تأمین درآمد توسط وزارتخانه و نهادها و ارگان‌های مختلف در چه زمانی، در پرتو چه سیاستی و با مجوز چه کسی آغاز شد؟ آیا فعالیت گستردة اقتصادی در پرتو رانت امنیتیِ، افراط نام دارد؟ آیا استفاده از خط ترانزیت مواد مخدر برای مسائل جنگ و خرید اسلحه صورت گرفت؟ آیا قتل فاطمه قائم‌مقامی و سیامک سنجری در رابطه با جنگ و خرید اسلحه قابل‌تحلیل است؟»

*****

گنجی درباره انتقادناپذیری هاشمی در مقاله‌ای با عنوان «روشنفکران و عالی‌جناب سرخ‌پوش» می‌نویسد: «آقای هاشمی در دهة اول انقلاب پس از حضرت امام و در دهة دوم انقلاب پس از مقام رهبری نیرومندترین مرد نظام جمهوری اسلامی ایران بود. عالی‌جناب سرخ‌پوش می‌خواهد تا در دهة سوم انقلاب همچنان قدرتمند باقی بماند و برای بسط قدرت در صدد تصاحب همزمان کرسی ریاست مجلس و ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام است تا از این طریق به عضویت بسیاری از دیگر نهادها و ارگان‌های تصمیم‌گیر اصلی نظام درآید، ولی متأسفانه ایشان حاضر به پاسخگویی به پرسش‌های شهروندان و روزنامه‌نگاران نیست. قدرت غیرپاسخگو برای هر ملتی مضر و خطرناک است. قدرت نامحدود با پروژة توسعة سیاسی تعارض بنیادین دارد. آقای هاشمی و کارگزاران اینک که به پایگاه اجتماعی و مشروعیت دوم خردادیان نیاز دارند، هیچ‌گونه انتقادی را از ایشان برنمی‌تابند. اگر ایشان بر کرسی ریاست مجلس تکیه زند، با چنین شخصی چه نوع رابطه‌ای می‌توان برقرار کرد؟»

گنجی در مقالة دیگری به نقد نظریه اعتدال هاشمی رفسنجانی می‌پردازد و اشکالات متعددی نسبت به این نظریه مطرح می‌کند. وی در مقاله خود با عنوان «فقر و مسکنت نظریه اعتدال» که در روزنامه فتح منتشر شده، می‌نویسد: «اگر مشکلات نظریة اعتدال را نادیده بگیریم و فرض کنیم که آن تئوری هیچ نقصان و خللی ندارد، هنوز جای یک پرسش جدی باقی است: آیا عالی‌جناب سرخ‌پوش، با رفتارهایی که تاکنون داشته، مصداق اعتدال است یا اعتدال‌گراست؟ آیا زبان «تحقیرگر» و «دشمن‌خوان» هاشمی رفسنجانی از اعتدال حکایت دارد؟ آیا وقتی هاشمی رفسنجانی کابینة خود را غیرسیاسی معرفی کرد و افزود که خود به جای بقیه به‌قدر کافی سیاسی است، از اعتدال خبر می‌داد یا اعتدال را بنا می‌نهاد؟ آیا قتل بیش از هشتاد نفر از روشنفکران و دگرباشان در مدت صدارت هاشمی نشانة اعتدال است؟ آیا مستثنا کردن هاشمی از قانون انتخابات و قبول آن از طرف هاشمی نشانگر اعتدال است؟ آیا استفادة‌ هاشمی از تریبون نماز جمعه و صدا و سیما برای انتخابات اعتدال را به نمایش می‌گذارد؟»

بحث قتل‌های زنجیره‌ای آن‌قدر بالا می‌گیرد که اکبر گنجی، اکبر هاشمی را دعوت به مناظره درباره این قتل‌ها می‌کند و می‌نویسد: «آقای هاشمی رفسنجانی می‌فرمایند وزارت اطلاعات در دورة ایشان تمیزترین دوران را داشته و قتل‌های زنجیره‌ای پس از اتمام دورة ایشان و آغاز به کار دولت خاتمی به وقوع پیوسته است. من آقای هاشمی رفسنجانی را دعوت به یک مناظره علنی دربارة قتل‌های زنجیره‌ای در دورة ریاست جمهوری ایشان می‌کنم. اگر در این مناظره نتوانم وقوع قتل‌ها در دوران ایشان را اثبات نمایم، حاضرم داوطلبانه روانه زندان شوم، اما در صورتی که وقوع قتل‌ها در دوران ریاست جمهوری ایشان را اثبات کردم، قضاوت نهایی در خصوص مدعیات و عملکرد آقای هاشمی با مردم خواهد بود.» این بحث آن‌قدر برای روزنامه‌های دوم خردادی اهمیت داشته است که این یادداشت هم‌زمان در روزنامه‌های آفتاب امروز، مشارکت، فتح، صبح امروز و عصر آزادگان منتشر می‌شود و این مباحث و دعوت به مناظره درست چند روز قبل از انتخابات مجلس ششم از سوی رسانه‌های زنجیره‌ای و به منظور تخریب هاشمی صورت گرفت.

گنجی در ادامة حملاتش به هاشمی در یادداشتی با عنوان «رانت‌جوی و ثروت‌اندوزی» چهار روز قبل از انتخابات مجلس ششم با متهم کردن هاشمی به فساد می‌نویسد: «کارشناسان اقتصادی دو کارکرد مهم برای سیاست تعدیل اقتصادی در نظر می‌گیرند:

اول: تخصیص بهینة منابع

دوم: حذف رانت

این دو کارکرد مهم سیاست تعدیل، به دلیل شخصیت هاشمی در ایران به وقوع نپیوست. آقای هاشمی به طور جدی در تخصیص منابع دخالت می‌کرد و منابع را آن‌طور که خود می‌پسندید و تشخیص می‌داد، توزیع می‌کرد. در دو دهة گذشته بر اثر رانت‌جویی، «طبقة جدیدی» در جمهوری اسلامی شکل گرفته است. این طبقة نوکیسه در فرآیند خصوصی‌سازی با خرید تقریباً مجانی بسیاری از صنایع ملی، به ثروت‌های بادآورده دست یافت. در دوران سازندگی حتی به دستگاه‌های غیراقتصادی و امنیتی اجازه داده شد با فعالیت اقتصادی نیازهای مالی خود را تأمین نمایند. در پرتو چنین مجوزی، فسادهای کلانی به وجود آمد و خط ترانزیت مواد مخدر با هدف ثروت‌اندوزی و تخریب غربیان فعال شد.

آقای هاشمی در پاسخ به پرسش دانشجویان در خصوص فعالیت‌های اقتصادی فرزندانشان می‌فرمایند: «بحث‌های اقتصادی که مطرح می‌کنند، دروغ است. زندگی ما پیش از انقلاب از لحاظ دارایی از الآن بهتر بود. زندگی متوسطی داریم، این خیلی مهم است که بیست سال از انقلاب بگذرد و خانواده‌ای که کارهای زیادی دستش بود، امکاناتش نسبت به قبل کمتر شود.» وضع اقتصادی خانوادة آقای هاشمی قبل از انقلاب چگونه بود؟ ایشان می‌فرمایند: «بنا داشتم برای اولین بار اتومبیل بخرم. یک پژوی 404 دست دوم به صورت قسطی خریدم.» یعنی قبل از انقلاب ایشان توان و امکان خرید یک اتومبیل نو را نداشتند؛ لذا به طور قسطی یک اتومبیل پژوی دست دوم خریداری می‌کنند.»

واکنش‌ها به این کتاب در بین سیاستمداران چه بود؟

پس از انتشار این کتاب و مطرح شدن تهمت‌ها و تخریب‌های گنجی علیه هاشمی رفسنجانی افراد بسیاری درباره کتاب گنجی موضع گرفتند که در ادامه برخی از این مواضع را مرور می‌کنیم:

حسین مرعشی که یکی از نزدیک‌ترین افراد به هاشمی است در مصاحبه‌ای این‌گونه از عملکرد اکبر گنجی و سیل اتهامات وی به هاشمی رفسنجانی دفاع می‌کند:

سؤال: وقتی کتاب عالی‌جناب سرخ‌پوش منتشر شد شما چه کاری کردید؟

مرعشی: ما تحمل کردیم تا خود و دوستانمان که این کار را کردند به اشتباهشان پی بردند!

سؤال: چرا در برابر اتهامات تندی که به آقای هاشمی از طرق مختلف از جمله انتشار کتاب عالی‌جناب سرخ‌پوش و توزیع و انتشار آن به دستور وزیر ارشاد وقت زده شد، موضع محکمی نگرفتید؟

مرعشی: ما تحمل کردیم.

سؤال: یعنی در مورد هرچه فکر کنید اشتباه است،‌ تحمل می‌کنید؟ ضمن اینکه آن‌ها امروز نمی‌گویند اشتباه کرد‌ه‌اند، بلکه معتقدند آقای هاشمی تغییر کرده است.

مرعشی: همه انسان‌ها در حال تغییر هستند. آن‌ها تغییر کردند ما هم تغییر کردیم.[1]

این واکنش‌های مرعشی نشان می‌دهد هنگامی که هاشمی در اوج تخریب از سوی اصلاح‌طلبان بود، کارگزارانی‌ها بیشتر سعی می‌کردند این انتقادات را تحمل کنند تا اینکه از هاشمی دفاع کنند و هاشمی نیز در همان سال‌ها از این رفتار کارگزارانی‌ها گله کرد.

هاشمی در نقد کارگزارانی‌ها می‌گوید:‌ «نظر من این است که کارگزاران جریان مثبتی است، گرچه نسبت به مرکزیت کارگزاران انتقاد دارم. چون آن‌ها بعد از دوم خرداد آن راهی را که به خاطر آن فعالیت را شروع کردند، فراموش کردند و در حقیقت در دولت آقای خاتمی هضم شدند و مشارکتی‌ها آن‌ها را تحت فشار قرار دادند و به هر دلیلی ترسیدند. مثلاً آقای نجفی که رئیس برنامه و بودجه بود، به اسم سازندگی آمده بود، ولی در این زمینه کاری نکرد و چیزی دیگری می‌گفت. یا آقای کرباسچی که هویت خود را از سازندگی گرفته بود، بعدها سازندگی را فراموش کرد.»[2]

محسن هاشمي نیز از جمله کسانی بود که به کتاب گنجی واکنش نشان داد و مهاجرانی را حامی این کتاب دانست. هاشمی مي‌گويد: «اصلاح‌طلبان تندرو در سال‌هاي 76 تا 78 عليه ما شايعات راه انداختند. در زمان وزارت فرهنگ آقاي مهاجراني، كتاب عالی‌جناب سرخ‌پوش چاپ و بارها تجديد چاپ شد.»[3]

صادق زیباکلام نیز در مصاحبه‌ای غیر از اکبر گنجی، نام افراد دیگری را نیز جزء این پروژه می‌داند و می‌گوید: کسانی که وی را عالی‌جناب سرخ‌پوش یاد می‌کردند امروز به اشتباه هولناک خود پی بردند، اصلاح‌طلبان تندرو مانند اکبر گنجی، عباس عبدی، موسوی خویینی‌ها و محمد قوچانی متوجه شدند ضربه‌ای که به هاشمی وارد می‌کردند به ضرر اصلاحات بود و آن‌گونه که وی را مورد هجمه قرار دادند اشتباه‌ترین سیاست ممکنه بود و شاخه‌ای را می‌بریدند که خود بر روی آن نشسته بودند.[4]

[1]- http://www.farsnews.com/printable.php?nn=13920624001153

[2]- http://rafsanjani.ir/view.php?id=11270

[3]- http://www.mashreghnews.ir/fa/news/159356/

[4]- http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13920223001031

روزنامه محلی «آریزونا دیلی‌سان» روز چهارشنبه گزارش داده طرح قانونی برای این اقدام را «استیو مونتنگرو»، رهبر اکثریت جمهوری‌خواه در مجلس نمایندگان ایالت «آریزونا» ارائه کرده است.

به نوشته این روزنامه، طرح مزبور سرمایه‌گذاری در هر شرکت دارای مراودات تجاری با «دولت‌های کشورهایی که در تاریخ 1 ژانویه 2015 یا بعد از آن توسط وزارت خارجه آمریکا حامیان تروریسم دولتی قلمداد شده‌اند» را ممنوع اعلام می‌کند.

وزارت خارجه آمریکا ایران، سوریه و سوادن را بر حسب ادعاهایی تأیید نشده در فهرست حامیان تروریسم دولتی قرار است. کوبا چند ماه پیش، بعد از عادی‌سازی روابط با آمریکا از فهرست مورد نظر حذف شد.

علی‌رغم این، «مونتنگرو» می‌گوید هدف از این طرح که تنها چند روز بعد از اعلام پایبندی ایران به تعهداتش تحت برجام ارائه شده، منع تجارت با ایران است.

با آنکه قانونگذاران آمریکایی گفته‌اند طرح مذکور تنها سرمایه‌گذاری‌ در شرکت‌های دارای روابط تجاری مستقیم با ایران را شامل می‌شود، مالکیت دست‌کم بخشی از بسیاری از شرکت‌های ایرانی، از شرکت‌های نفتی گرفته تا شرکت هواپیمایی «ایران‌ایر» در اختیار دولت است.

حدود ده روز پیش، «گرگ آبوت»، فرماندار ایالت تگزاس آمریکا هم در نامه‌ای به روسای 5 سازمان در این ایالت، بر حفظ تحریم‌ها علیه ایران علی‌رغم توافق هسته‌ای تأکید کرده بود (اینجا)

باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا بعد از آنکه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پایبندی ایران به تعهداتش در سند برجام را اعلام کرد، با صدور فرمان اجرایی اجرای برخی از تحریم‌ها علیه ایران را متوقف کرد.

اما بر اساس قانون اساسی آمریکا، 30 ایالت این کشور می‌توانند تحریم‌هایی جداگانه علیه افراد، موسسات و کشورهای خارجی وضع کنند و رئیس جمهور آمریکا نمی‌تواند با صدور «فرمان اجرایی» این تحریم‌ها را متوقف کند.

«سید عباس عراقچی» عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده ایران چند ماه پیش در نشستی درباره برخی تحریم‌هایی که در ایالات آمریکا وضع شده، گفت: «دولت مرکزی آمریکا نمی‌تواند از طرف آنها لغو کند ولی تعهد داده که این ایالت‌ها را تشویق کند که تحریم‌ها را بردارند».

در بند 25 برجام درباره لغو تحریم‌های ایالتی آمده است: « چنانچه قانونی در سطح ایالتی یا محلی در ایالات متحده مانع از اجرای لغو تحریم‌های مشخص شده در این  برجام  شود،  ایالات  متحده،  با  در  نظر  گرفتن  تمامی  اختیارات  موجود،  گام‌های  مقتضی  را  به  منظور  تحقق اجرای آن (لغو  تحریم‌ها) اتخاذ  خواهد کرد.

ایالات  متحده  به  طور  فعال،  مقامات  در  سطح  ایالتی  یا  محلی  را تشویق خواهد کرد که تغییرات در سیاست ایالات متحده منعکس شده در لغو تحریم‌های وفق این برجام را در نظر داشته و از اقداماتی که با این تغییر در سیاست همخوانی ندارد، خودداری  کنند».

آمریکا در این بند «ملزم» به تلاش برای لغو تحریم‌های ایالتی نشده و صرفا اعلام شده‌ آمریکا «با در نظر گرفتن تمامی اختیارات موجود» گام‌های متقضی را برای لغو تحریم‌ها برمی‌دارد و مقامات در سطح ایالتی یا محلی را صرفا «تشویق» به این کار می‌کند.

گروه بین‌الملل خبرگزاری فارس پیشتر گزارش داده بود باقی ماندن تحریم‌های ایالتی و همچنین اختیار مخالفان توافق برای تصویب تحریم‌های جدیدتر و بیشتر علیه ایران می‌تواند باعث بی‌اثر شدن لغو تحریم‌ها در آمریکا شود و توافق هسته‌ای را در ایالات متحده به شکست بکشاند.