| گروه بین الملل جهان نیوز ـ بخشی از تحریم های غرب علیه ایران از جمله تحریم های بانکی در ماه ژانویه به عنوان بخشی از توافق هسته ای با گروه 1+5 لغو شد. اما ایران برای دسترسی به خدمات مالی جدید همچنان با مشکل مواجه است، زیرا بسیاری از بانک های بزرگ اروپایی همچنان نگران متهم شدن به نقض تحریم های پابرجای دولت آمریکا هستند.
همچنان که بانکهای مستقر در کشورهای مختلف طی پنج سال گذشته بیش از 15 میلیارد دلار جریمه بابت نقض تحریمها پرداخت کرده اند که بزرگترین جریمه صادره مبلغ 8.9 میلیارد دلار برای بانک بی ان پی پاریبای فرانسه در سال 2014 بود.
به همین دلیل بانک های اروپایی با بار سنگین چندین میلیارد دلار مجازات های آمریکا علیه برخی از آن ها به دلیل همکاری با ایران، به خود حق می دهند که در همکاری با ایران تردید داشته باشند، چنانچه نورمن لامونت، وزیر دارایی سابق و مسئول ویژه تجارت با ایران در دولت انگلیس می گوید: می توان درک کرد که چرا آنها (بانک ها) بسیار محتاط هستند. آنها قبلا میلیاردها دلار جریمه شده اند. یا به عنوان نمونه ای دیگر الکساندرا رنیسون، کارشناس انستیتوی مدیران انگلیس گفته است، بانک های کوچکتر اروپایی در حال آغاز ارائه خدمات مالی تجارت با ایران هستند، اما بانک های انگلیسی «مطلقا تمایلی برای پذیرش ریسک ندارند.» وی افزود: «هر بانکی در انگلیس که واقعا هرگونه منافعی در آمریکا دارد… هیچ حرکتی نمی کند.»
فعالان اقتصادی اروپا از آغاز برجام، با این تردید مواجه بوده اند که آیا واقعا با وجود اجرای برجام، می توان با ایران مراوده اقتصادی داشته باشند؟ این مسئله برای بانک های اروپایی جدی تر است، زیرا تحریم ها در حوزه بانکی با فشار و نظارت بیشتری از طرف آمریکا اعمال شده بود و حتی به جرایم چندین میلیارد دلاری آمریکا علیه چند بانک اروپایی به اتهام همکاری با ایران در دوران تحریم ها منجر شد.
کری: هیچگونه موانع و هشداری برای معامله قانونی بانکی با ایران وجود ندارد
اما وزیر امور خارجه آمریکا در نشستی با مدیران بانکهای اروپایی گفت که هیچگونه موانع و هشداری برای معامله قانونی بانکی با ایران وجود ندارد و بانک ها برای تجارت مشروع با ایران مشکلی ندارند.
“جان کری” وزیر امور خارجه آمریکا با اعلام اینکه تلاش می کند سوء برداشت ها را درباره تحریم های ایران برطرف کند افزود: بانکهای اروپایی نباید از مجازات آمریکا به دلیل از سرگیری روابط تجاری قانونی با ایران بهراسند.
وزیر خارجه آمریکا با اشاره به تلاش‌ها برای کاهش ترس از جریمه‌ای که سابقا آمریکا برای وام‌دهندگانِ ناقض تحریم‌های ضد ایرانی وضع کرده بود افزود: وام دهندگان به دلیل کسب و کار مشروع با ایران مورد اتهام قرار نخواهند گرفت.
نگرانی اروپا از عدم تصریح به لغو اساسی تحریم ها در برجام
اما مشکل اساسی آنجاست که اگرچه متن برجام به لغو تحریم ها اشاره می کند ولی فعالان اقتصادی غربی معتقدند همچنان پیچیدگی های قانونی درباره قوانین و مقررات وضع تحریم ها در اروپا و آمریکا وجود دارد که تنها نمی توانند به ترغیب های لفظی مقامات آمریکا و یا اروپایی اکتفا کنند.
از سوی دیگر، وقتی تصریحی به لغو تحریم ها به کلی و اساسی در توافقنامه نیست بانک های اروپایی چگونه می توانند تنها به تعلیق تحریم ها در برجام اطمینان کنند؟
ضمن اینکه مدیران بانک های اروپایی معتقدند تنها تحریم های مروبط به حوزه هسته ای برداشته شده است و دیگر تحریم ها در مسایلی همچون حقوق بشر و اتهام به ایران برای دفاع از تروریست ها همچنان باقی است و در تصمیم گیری آنها همچنان تاثیر دارد.
از سوی دیگر مدیران بانک های اروپایی و دیگر فعالان اقتصادی باید به این یقین برسند که آمریکایی ها نیز همانند ایران مو به مو مراحل اجرایی برجام را پشت سر می گذارند و خود مانعی برای ادامه برجام نیستند.
اظهار نظر مقامات آمریکایی درباره برجام، عامل تردید بانکها اروپایی
جان کری خود بیش از هر کس دیگری در آمریکا می داند تا وقتی مقامات آمریکایی ها با برخی اظهارات، تصاویر شکننده ای از برجام و رفع تحریم ها نشان بدهند یکی از عوامل اصلی تردیدآفرینی در میان بانک های بزرگ اروپایی باقی خواهند ماند، بنابراین آنها باید در وهله اول اظهارات خود را در صحنه عمل تصحیح کنند و سپس بانک های اروپایی را تشویق به همکاری با ایران بکنند.
نگرانی اروپا از تصمیم دولت بعدی آمریکا/ آمریکا باید تضمین کتبی بدهد
در همین حال مدیران بانک های خارجی این محاسبه را دارند که اگر با ایران ارتباط برقرار کردند و بعد به هر دلیلی در این دولت یا دولت آینده آمریکا تحریم ها برگشت، در معرض جریمه آمریکا قرار خواهند گرفت. بنابراین جان کری به عنوان وزیر خارجه آمریکا باید تضمین کتبی به آنها بدهد که چنانچه تحریم ها بازگشت، آنها مشمول جریمه آمریکا نمی شوند. در این زمینه به خصوص اداره کنترل دارایی های خارجی وزارت خزانه داری آمریکا می تواند به این بانک ها تضمین رسمی بدهد که همکاری با ایران هیچ گونه عواقبی برای آنها نخواهد داشت. زیرا تا وقتی افک (OFAC) در خزانه‌داری آمریکا شفافیت زیادی نداشته باشد هیچ بانکی حاضر نیست ریسک جریمه‌های بیشتر را بپذیرد.
در همین حال یکی از سخنان اساسی مدیران بانک های اروپایی این است که عمر دولت اوباما رو به پایان است و چه ضمانتی برای ادامه این شرایط در دولت آتی آمریکا وجود دارد؛ آن هم در وقتی که کسی همانند ترامپ می گوید برجام را پاره خواهد کرد یا کلینتون به عنوان یک دموکرات حتی می گوید بر ایران پس از رسیدن به مقام ریاست جمهوری سخت تر خواهد گرفت.
ضمن اینکه جورج کلینفلد، وکیل و کارشناس امور تحریم در مصاحبه با المانیتور، عدم رغبت بانک های بزرگ اروپایی به همکاری با ایران را بیش از آنکه مربوط به ترس از جریمه شدن بداند، به تحریم های آمریکا و منع ورود شهروندان آمریکایی به هرگونه تجارت با ایران مرتبط می داند. بنابراین این سوال همچنان بی پاسخ مانده است که جان کری در این باره چه نظری دارد؟!
در هر صورت تا وقتی متن حقوقی و پیچیده برجام تفسیرپذیر است، تردیدهایی نیز در صحنه اجرا همچنان باقی خواهند ماند. |