| گروه بین الملل جهان نیوزـ ترکیه و قطر توافقنامه های نظامی مهمی را امضا کرده اند که یکی از خروجی های آن دارا شدن ترکیه به یک پایگاه نظامی در قطر است. این توافقنامه از ابعاد مختلفی مهم و قابل تامل است. هر دو کشور هدف های متعددی از این توافق نظامی دنبال می کنند که البته تبعات و پیامدهای منطقه ای نیز دارد.
با توجه به استراتژی جدید آمریکا برای حضور کم هزینه تر در خاورمیانه – کاهش برخی مراکز نظامی و عدم حضور مستقیم با هزاران نیرو- مشاهده می شود که انگلیسی ها پس از چهار دهه دور به دنبال بازگشت به خاورمیانه هستند و انقعاد قراردادی با بحرین را برای ایجاد پایگاه نظامی به سرانجام رساندند.
در ادامه پر کردن همین خلا ترک ها نیز در قطر صاحب پایگاه نظامی شده اند. در همین حال به نظر می رسد عربستان سعودی پس از به قدرت رسیدن پادشاه جدید قطر، این کشور کوچک عربی را به شدت تحت فشار سیاسی گذاشت. حتی کار به جایی رسید که مقامات آل سعود امیر جوان قطر را تهدید کردند که آسمان قطر را تحریم خواهند کرد. عربستانی ها همچنین قطر را مجبور کردند که در سیاست های الجزیره درباره مصر پس از محمد مرسی و اخوان المسلمین تجدید نظر کنند. عربستان در این مدت تلاش کرد قطر را مطیع گرداند و از یک بازیگر مستقل تبدیل به یک بازیگر حرف گوش‌کن در معادلات حاشیه خلیج فارس و منطقه تبدیل کند. به نظر می رسد قطری ها با پیوند با ترکیه تلاش می کنند که از این انزوا خارج شده و در روابطشان با عربستان موازنه ایجاد کنند.
از سوی دیگر عموما پادشاه هان عرب به علت عدم مشروعیت در جامعه برای بقای خود تکیه به قدرت نظامی کشورهای خارجی می کنند. به صورت کلی این بخشی از علت وابستگی کشورهای عربی به آمریکا برای بقا است. امیر جوان قطر نیز با صدور مجوز ایجاد پایگاه برای ترکیه به نوعی به دنبال تضمین بیشتر برای بقای خود است. قطر علاوه بر این، پذیرای یکی از مهم ترین پایگاه های نظامی آمریکا در منطقه نیز هست.
ائتلاف قطر و ترکیه می تواند توان دو کشور را برای تاثیر گذاری در منطقه بالا ببرد. قطری ها پیش از این با استفاده از پول سرشار نفت و گاز و همچنین قدرت رسانه ای و پیوند با محور اخوان در منطقه در معادلات منطقه تاثیر گذار بودند. با سقوط محمد مرسی در مصر و انزوای اخوان در منطقه و فشارهای سعودی، تاثیر گذاری قطر در معادلات کاهش پیدا کرد. قطری ها با گسترش ارتباط با ترکیه به یک پیوند استراتژیک تلاش می کنند که با ایجاد یک ائتلاف توان تاثیر گذاری خود را مجددا افزایش بدهند.
ضمن اینکه ارتش ترکیه یک ارتش قدرتمند منطقه ای و پیشرفته محسوب می شود. قطری ها تلاش می کنند با همکاری افسران ترک، ارتش کوچیک این کشور را تقویت شود.
در همین حال دولت ترکیه بر اساس تئوری نوعثمانی گری خود نمی تواند از بسط قدرت خود در منطقه ژئو استراتژیک خلیج فارس بگذرد. ترکیه سالهاست به دنبال جای پای در این منطقه بوده است و به همین دلیل حضور در قطر به نوعی قدرت نمایی اردوغان در سیاست خارجه محسوب می شود.
ایجاد پایگاه نظامی در قطر برای ترک ها یک موفقیت ژئوپولتیکی محسوب می شود. ترکیه از این طریق ضمن بسط قدرت نظامی و تاثیر گذاری خود در معادلات منطقه ای، دو رقیب منطقه اش یعنی عربستان و ایران را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. ضمن اینکه ترکیه با این اقدام به یکه تازی عربستان در کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس با حضور نظامی در دوحه طعنه می زند.
از سوی دیگر ترک ها عملا به دنبال ایجاد موازنه میان محور حامی اخوان- ترکیه و قطر- در برابر مخالفین اخوان – مصر و عربستان- در منطقه نیز هستند. از سوی دیگر این توافقنامه نظامی کمکی به تضمنین امنیت پایدار برای ترکیه برای دریافت گاز برای سالهای متمادی از قطر است.
ترک ها به علت در حال توسعه بودن به شدت به انرژی نیازمند هستند. برای کشوری همانند ترکیه بسیار مهم است که جریان انرژی این کشور همواره تضمین شده باشد و هم امنیت برآن حاکم باشد. قطری ها که میلیون ها لیتر گاز دارند می توانند یکی از منابع ثابت تامین انرژی برای ترکیه باشند. این در حالیست که ترک ها در حال حاضر روابط خوبی با روس ها -به عنوان یکی از منابعی که گاز به ترکیه صادر می کند- ندارند و این توافقنامه در این شرایط می تواند مفید باشد. |