برچسب: است

 سیدجمال‌الدین اسدآبادی جزو اولین افرادی است که در جهان اسلام، در مقابل تفکر غربی، بنیادی نو درانداخت. شیوه این اندیشمند اسلامی در قبال گفتمان یا گفتمان‌های هژمون غرب چگونه بود؟

از لحاظ تاریخی نخستین مواجهه جهان اسلام با مدرنیته غربی، مواجهه با وجه خشونت‌آمیز و غیرانسانی آن از طریق جنگ‌های اشغال‌گرانه در دو قرن گذشته بوده است. غربی‌ها در حالی که مسلمانان را قتل و غارت می‌کردند از مدارا و ترقی و مدرنیته سخن می‌گفتند. طبیعی است که اندیشمندان جوامع اسلامی هر کدام به اقتضای رویکرد و فهم خود از مسائل برخورد متفاوتی با مقوله مدرنیته داشتند. در اين ميان فهم سيد جمال‌الدين اسدآبادي از مدرنيته و اسلام، آغاز راهي است که تلفيق و سازگاري اين دو عرصه را راهکار معضل عقب‌ماندگي و مسئله امپرياليسم در کشورهاي اسلامي مي‌داند. سيد جما‌ل‌الدين اسدآبادي بر اين اعتقاد بود که راه برون‌رفت از واپس‌ماندگي و مقابله با امپرياليسم، بازتفسير آيين اسلامي است که در درون گفتمان مدرنيته صورت مي‌گيرد. در واقع سيد جما‌ل‌الدين ابتدا ميان مدرنيته و غرب جدايي مي‌افکند و سپس مدرنيته غيرغربي را مي‌جويد. البته مقصود از بازتفسیر و سازگاری اسلام و مدرنیته این نیست که یکی را بی‌چون و چرا بپذیریم و دیگری را در آن منحل کنیم، بلکه هدف این است که امکان تحقق اسلام و مدرنیته در یک جامعه فراهم شود. جامعه‌ای که اعضای آن به اسلام ایمان داشته باشند و در فکر و عمل اسلامی بیاندیشند و اسلامی رفتار کنند و در عین حال ضوابط مدرنیته در آن رعایت شود. در واقع قرن نوزدهم با هجوم همه‌جانبه غرب و به دنبال آن مدرنتیه غربی به جهان اسلام همراه شد. برخورد اسلام و مدرنیته غربی چالشی بزرگ برای مسلمانان ایجاد کرد و در این بین هر يک از متفکران سرزمين‌هاي اسلامي به فراخور درک خود از بنيان سنت و مدرنيسم در صدد پاسخ‌گویی به این مسئله برآمدند.

مسلمانان در برخورد با مدرنیته راهکارهای متفاوتی را در پیش گرفته‌اند، اما به روشنی می‌توان نشان داد که موضع‌گیری‌های آنان در قبال مدرنیته از دو عامل اساسی تاثیر پذیرفته است: نخست، تعریف و تلقی آنان از مدرنیته و دوم، تعریف و تلقی آنان از اسلام. این طیف تنها کوشش‌ها و مساعی تئوریک متفکرانی را شامل می‌شود که هم‌نشینی دین و مدرنیته را ممکن می‌دانند.

سيد جما‌ل‌الدين نيز از جمله اين متفکران بود. او براي پاسخ‌گويي به مسئله عقب‌ماندگي و امپرياليسم ـ يعني بحران جوامع اسلامي ـ ناگزير از انديشه‌ورزي در باب مباني سنت و تجدد بود. سيد جما‌ل‌الدين علل ريشه‌هاي زوال و انحطاط جهان اسلام را داراي دو بُعد دروني و بيروني مي‌دانست. بُعد دروني بر مسئله بي‌قانوني، فقدان دانش، نبود آزادي و همبستگي اجتماعي تاکيد داشت و بعد بيروني بر مسئله استعمار و نداشتن استقلال اين سرزمين‌ها دلالت مي‌کرد. وی مدرنیته را به دو نوع «اسلامی» و «غربی» تقسیم می‌کند و معتقد است که مدرنیته غربی با اسلام نمی‌سازد، زیرا این مدرنیته با «فرهنگ غربی» عجین شده است؛ اما بر این باور است که از طریق بازسازی مدرنیته و پیراستن آن از عناصر فرهنگ غربی و پیوند زدن آن با فرهنگ و ارزش‌های اسلامی آن می‌توان نوع دیگری از مدرنیته را کشف یا بنا کرد یا «قرائتی» از مدرنیته داد که با اسلام سازگار باشد.

قرائت سید جمال از مدرنیته‌ای که می‌فرمایید، بر چه مبانی و اصولی استوار شده بود؟ و اساسا در این مسیر چارچوب فکري سيد جما‌ل‌الدين چگونه پی‌ریزی شده بود؟

دو پیش‌فرض مهم این دسته از دیدگاه‌ها به شرح زیر است. اول اینکه مدرنیته قرائت‌بردار است و به‌جای سخن گفتن از مدرنیته می‌توان یا باید از مدرنیته‌ها سخن گفت و دوم اینکه تفکیک مدرنیته از فرهنگ غرب آن را از مدرنیته بودن ساقط نمی‌کند. سيد جما‌ل راهکار خروج از بحران‌های سياسي جوامع اسلامي را در سه اصل اساسي خلاصه مي‌کند. 1. تبديل شيوه حكومت از استبدادي به مشروطه و برقراري قانون به جاي رسوم و اوامر 2. از ميان بردن آثار تفرقه مذهبي و احياي روح وحدت اسلامي و 3. مبارزه علني و بيرحمانه با نفوذ استعمار.

هر چند سيد جمال الدين اسدآبادي نخستين قهرمان مبارزه با استعمار نيست اما بدون شک يکي از مهم‌ترين آن‌ها است. دليل اين اهميت در چیست؟
دلیل این اهمیت را مي‌بايد در پاسخ خاص وي به استعمار جست‌وجو کرد. اين پاسخ همان اتحاد اسلامي است. اتحاد اسلامی مدنظر سید جمال چهار ویژگی مهم دارد که عبارتند از: يک راه حل فکري ـ فرهنگي به مسئله استعمار، سازگاری ميان آموزه‌هاي مدرن (عقلانيت و سوژه خود بنياد) و آموزه‌هاي اسلامي (جبر و اختيار و…)، شکل‌گیری حول محور هويت اسلامي و برخورداری از يک استراتژي دو وجهي (اتحاد دول اسلامي و اتحاد ملل اسلامي). البته مقصود سيد جما‌ل‌الدين از اتحاد اسلامی اين نبود که حکومت‌هاي اسلامي حکومت واحدي را تشکيل بدهند، بلکه بايد به اوضاع و احوال يکديگر آشنا شده و در کارها باهم همکاري کنند. از نظر سيد جما‌ل‌الدين اتحاد، خودآگاهي نسبت به منافع مشترکي است که برتري و عظمت را به ارمغان مي‌آورد.

سیدجمال بین اسلام و مدرنیته چگونه پل‌سازی کرده بود؟ و اساسا در آن دوره در جهان اسلام در برابر مدرنیسم چه رویکردهایی وجود داشت و رویکرد سیدجمال چگونه بود؟

در سده نوزدهم جهان به دو اردوگاه تقسيم شده بود: يکي جناح پيشرفته که هم دانش و کارشناسي داشت و هم استعمارگر بود. دوم جناح واپس‌مانده که به دانش و کارشناسي جناح پيشرفته نياز داشت و استعمار و استثمار شدن به سودش نبود. جهان اسلام مانند بقيه جهان غيراروپايي ناچار بود، در برابر تمدن دو رويه غرب راهي براي ادامه زندگي برگزيند. بنابراين اقشار گوناگون جامعه اسلامي اعم از سياستمداران، روشنفکران و متفکران درصدد پاسخگویی و ارائه راهکار برآمدند. پاسخ‌هاي مسلمانان به مدرنيته در سه دسته تقسيم‌بندي می‌شود که شامل سنت‌گرايي محافظه‌کار، نوگرايي مترقي و اصلاح‌طلبي اسلامي است. سنت‌گرايي، نشان‌دهنده موضعي ايستا و انفعالي است که به دشواري مي‌تواند نسبت به انگيزه بيروني واکنش نشان دهد. جهت‌گيري عمده سنت‌گرايي، تاريخ‌گرا بود، يعني از سنتي الهام و توان مي‌گرفت که از لحاظ تاريخي استنتاج شده بود و از نظر فکری پيوسته حالت واپس‌نگر داشت. از نظر يک سنت‌گرا، گذشته پيش از آينده، جايگاه عصر طلايي بود. گذشته برگشت‌پذير بوده و روزي بايد برگردانده مي‌شد. در مقابل این جهت‌گیری، دیدگاه نوگرايي، پيش‌نگر بود. نوگرايي نگاهی مثبت نسبت به نوآوري‌ها و دگرگوني دارد. بنابراين نوگرايي نشان‌دهنده ديدگاهي پويا، اساسا عمل‌گرا و انطباق‌پذير است.

اساسا نوگرايی خصلتي آرمان‌گرایانه داشت و معتقد بود که عصر طلايي نه در گذشته، بلکه در آينده است. اما جريان فكري سوم، اصلاح‌طلبي اسلامی (ديني) است كه بیشتر پژوهش‌گران آغاز آن را به سيدجمال نسبت می‌دهند. باور اصلي اين جريان اين بود كه مشكلات اصلي جوامع اسلامي ناشي از دوري جستن از آموزه‌های دين اسلام است و چاره مشكل، پيروي از غرب نيست بلكه درمان اين درد را بايد در بازگشت به اسلام اصيل جست‌وجو کرد. برخورد اين جريان فكري با مسئله غرب عاقلانه و بدون تعصب است نه رد مطلق و نه پذيرش مطلق را توصيه مي‌كند و معتقد است دين و سياست یا دین و دانش تناقصي با هم ندارند.

سيدجمال به عنوان پيشتاز اسلام نوگراي اجتهادي چاره مشكل را نه در دست كشيدن از اسلام (غرب‌گرايان) و نه در ايجاد مذاهب جديد به نام دين مانند «وهابيت» و «بهائيت» مي‌دانست، بلكه بر اين باور بود كه مسلمانان نيازي به دين تازه ندارند و دين اسلام با توجه به مقتضيات زمان و مكان نیاز به یک بيان مطلوب دارد. اصلاح‌طلبي بر آن بود که حقيقت اسلامي را دوباره برقرار و تقويت کند، اما آن را در معرض انتقاد آزاد قرار ندهد. به هر حال سابقه جنبش اصلاح‌طلبي ديني به پيش از سيد جما‌ل‌الدين بازمي‌گردد، اما آن جنبش‌ها معطوف به جنبه‌هاي دروني تفکر اسلامي بوده و کاملا رويکردي سنتي داشتند. سيدجمال بر اين اعتقاد بود كه مشكلات جوامع اسلامي نه در ذات دين (آن‌گونه كه غرب‌گرايان مي‌گويند)، بلكه در عدم توجه به اساس دين و فراموشي و زنگارگرفتگي آموزه‌هاي آن است.

چنين است که جما‌ل‌الدين اسدآبادي را یکی از پرنفوذترين چهره‌هاي جنبش اصلاح‌طلبي اسلامي مي‌دانند. وی شخصيت محوری مدرنيسم اسلامي است. بايد گفت که رويکرد سيد جما‌ل‌الدين، در رويارويي با مدرنيته شکل گرفته و از آن تاثیر پذیرفت. در گفتمان سيد جما‌ل‌الدين فضيلت، شالوده و بنيان دين است و انگاره‌هاي مدرن بايد در درون آن بازسازي شوند. چه در غير اين صورت همبستگي اجتماعي ملت‌هاي اسلام دستخوش زوال مي‌شود.

از نظر سيد جما‌ل‌الدين حاکميت گفتمان مدرنيته ضرورتي اجتناب‌ناپذير است. استدلال سید جمال از طرح این ضرورت اجتناب‌ناپذیر چیست؟
سيد جما‌ل‌الدين پیشرفت جوامع غربی را نتیجه توجه بسیار آن‌ها به دانش و پژوهش می‌داند و معتقد است که جوامع اسلامي نيز ناگزير از روي آوردن دانش و فنون جدید هستند. وی معتقد بود بايد از دستاوردهاي بشري به سود ملت‌هاي مسلمان استفاده كرد، زيرا دانش در انحصار هيچ‌كس نيست و هيچ‌كس نبايد ديگران را از دانش‌های بشري محروم كند. بنابراين سيدجما‌ل‌الدين نوسازي سياسي- اجتماعي جوامع اسلامي را وجهه همت خود ساخت. سید جمال بر این باور بود که دانش و معارف بشري و دنيوي هيچ مغايرتي با دين ندارد و اگر به درستی به آن‌ها توجه کنیم می‌بینیم كه سبب تقویت دين می‌شوند. وی در این خصوص با استناد به آیه 11 سوره رعد اشاره می‌کند که قرآن کریم تغییرات اجتماعی را به عهده خود انسان‌ها گذاشته و نتیجه می‌گیرد که مردم مسلمان براي تغيير وضعيت خود بايد اقدام كنند و به علوم و فنون روز مجهز شوند و اين نكته با  گوهر دين منافات ندارد. از سوی دیگر در دیدگاه اصلاح‌طلبانه سیدجمال خبری از جزمیت اخباری‌گری یا باطن‌گرایی اسماعیلیه نیست و پویایی دینی در تمامی سطوح این دیدگاه موج می‌زند. او زرنگارهای برجای مانده از نسل‌های مرتجع را با صیقل عقلانیت دینی می‌زداید. بر پایه چنین باورهایی سيد جما‌ل‌الدين معتقد است براي مطابقت با وضعيت علمي دنياي مدرن بايد اعتقادات را به محک عقل سنجيد و كلام خدا را در جهت آزادي سياسي و بي‌نيازي اقتصادي و حقوق حقه انساني آن‌ها فهميد. او ميان عقل به‌معناي مدرن آن و مباني ديانت اسلامي تناقضي ندیده و چنين عقلانيتي را موجب درستي و تعديل اخلاق و سبب مدنيت عالم مي‌داند.

به نظر می‌رسد سیدجمال، به عنوان یک پیشوای مذهبی، ضمن درک جهان‌شمولی دین اسلام، آن را مستعدترین عامل در ایجاد یگانگی و یکپارچگی بین سرزمین‌های اسلامی می‌دانست. وی در مواجهه با مدرنيته درصدد سازش ميان سنت اسلامي با آموزه‌هاي مدرن برآمد و بدين منظور تفسيري نو از اسلام ارائه کرد. این تفسیر نو چه برجستگی مهمی دارد؟ و دارای چه ابعادی است؟

سید جمال‌الدین کسب دانش جدید را ابزاری برای تقویت هویت و استقلال مسلمانان تلقی می‌کرد و حفظ موجودیت شرق را به کسب دانش وابسته می‌دانست. در گفتمان هویت‌بخش سیدجمال برای نیل به هویت یگانه باید از خودباختگی و خودشیفتگی پرهیز كرد. او این دو اصطلاح منفی را در مقابل اصطلاح موثر و مفید «خودباوری» قرار داده و به منظور تقویت حس خودباوری مسلمانان همواره از عظمت، جلال و شكوه تمدن نخستین اسلام سخن گفته است. او در کنار اشاره به بزرگی تمدن نخستین اسلام، بر تاويل دوباره دين اسلام تاکید می‌کرد و معتقد بود که اين اسلام بازسازي شده همواره يگانه حقيقت بوده است.

به نظر سيد جمال فلسفه روشن‌گري نيز بر اساس ارزش‌هاي خود، چيزي را که در اسلام پذيرفتني بود، گزينش کرده است. سيد جما‌ل‌الدين در نخستین گام بر لزوم برقراری ارتباط میان رويه دانش‌محور مدرنيته و اسلامِ باز تفسير شده خود تاکید می‌کند و سپس با بازسازي هویت دینی مسلمانان به عنوان یک هویت خودباور و مستقل، جنبه دیگر مدرنیته يعني استعمار را به چالش می‌کشد. وی با تکیه گفتمان اصلاح‌طلبی اسلامي چاره مشكل را بازتعریف دين اسلام با توجه به مقتضيات زمان و مكان می‌داند.

 سیدجمال‌الدین اسدآبادی جزو اولین افرادی است که در جهان اسلام، در مقابل تفکر غربی، بنیادی نو درانداخت. شیوه این اندیشمند اسلامی در قبال گفتمان یا گفتمان‌های هژمون غرب چگونه بود؟

از لحاظ تاریخی نخستین مواجهه جهان اسلام با مدرنیته غربی، مواجهه با وجه خشونت‌آمیز و غیرانسانی آن از طریق جنگ‌های اشغال‌گرانه در دو قرن گذشته بوده است. غربی‌ها در حالی که مسلمانان را قتل و غارت می‌کردند از مدارا و ترقی و مدرنیته سخن می‌گفتند. طبیعی است که اندیشمندان جوامع اسلامی هر کدام به اقتضای رویکرد و فهم خود از مسائل برخورد متفاوتی با مقوله مدرنیته داشتند. در اين ميان فهم سيد جمال‌الدين اسدآبادي از مدرنيته و اسلام، آغاز راهي است که تلفيق و سازگاري اين دو عرصه را راهکار معضل عقب‌ماندگي و مسئله امپرياليسم در کشورهاي اسلامي مي‌داند. سيد جما‌ل‌الدين اسدآبادي بر اين اعتقاد بود که راه برون‌رفت از واپس‌ماندگي و مقابله با امپرياليسم، بازتفسير آيين اسلامي است که در درون گفتمان مدرنيته صورت مي‌گيرد. در واقع سيد جما‌ل‌الدين ابتدا ميان مدرنيته و غرب جدايي مي‌افکند و سپس مدرنيته غيرغربي را مي‌جويد. البته مقصود از بازتفسیر و سازگاری اسلام و مدرنیته این نیست که یکی را بی‌چون و چرا بپذیریم و دیگری را در آن منحل کنیم، بلکه هدف این است که امکان تحقق اسلام و مدرنیته در یک جامعه فراهم شود. جامعه‌ای که اعضای آن به اسلام ایمان داشته باشند و در فکر و عمل اسلامی بیاندیشند و اسلامی رفتار کنند و در عین حال ضوابط مدرنیته در آن رعایت شود. در واقع قرن نوزدهم با هجوم همه‌جانبه غرب و به دنبال آن مدرنتیه غربی به جهان اسلام همراه شد. برخورد اسلام و مدرنیته غربی چالشی بزرگ برای مسلمانان ایجاد کرد و در این بین هر يک از متفکران سرزمين‌هاي اسلامي به فراخور درک خود از بنيان سنت و مدرنيسم در صدد پاسخ‌گویی به این مسئله برآمدند.

مسلمانان در برخورد با مدرنیته راهکارهای متفاوتی را در پیش گرفته‌اند، اما به روشنی می‌توان نشان داد که موضع‌گیری‌های آنان در قبال مدرنیته از دو عامل اساسی تاثیر پذیرفته است: نخست، تعریف و تلقی آنان از مدرنیته و دوم، تعریف و تلقی آنان از اسلام. این طیف تنها کوشش‌ها و مساعی تئوریک متفکرانی را شامل می‌شود که هم‌نشینی دین و مدرنیته را ممکن می‌دانند.

سيد جما‌ل‌الدين نيز از جمله اين متفکران بود. او براي پاسخ‌گويي به مسئله عقب‌ماندگي و امپرياليسم ـ يعني بحران جوامع اسلامي ـ ناگزير از انديشه‌ورزي در باب مباني سنت و تجدد بود. سيد جما‌ل‌الدين علل ريشه‌هاي زوال و انحطاط جهان اسلام را داراي دو بُعد دروني و بيروني مي‌دانست. بُعد دروني بر مسئله بي‌قانوني، فقدان دانش، نبود آزادي و همبستگي اجتماعي تاکيد داشت و بعد بيروني بر مسئله استعمار و نداشتن استقلال اين سرزمين‌ها دلالت مي‌کرد. وی مدرنیته را به دو نوع «اسلامی» و «غربی» تقسیم می‌کند و معتقد است که مدرنیته غربی با اسلام نمی‌سازد، زیرا این مدرنیته با «فرهنگ غربی» عجین شده است؛ اما بر این باور است که از طریق بازسازی مدرنیته و پیراستن آن از عناصر فرهنگ غربی و پیوند زدن آن با فرهنگ و ارزش‌های اسلامی آن می‌توان نوع دیگری از مدرنیته را کشف یا بنا کرد یا «قرائتی» از مدرنیته داد که با اسلام سازگار باشد.

قرائت سید جمال از مدرنیته‌ای که می‌فرمایید، بر چه مبانی و اصولی استوار شده بود؟ و اساسا در این مسیر چارچوب فکري سيد جما‌ل‌الدين چگونه پی‌ریزی شده بود؟

دو پیش‌فرض مهم این دسته از دیدگاه‌ها به شرح زیر است. اول اینکه مدرنیته قرائت‌بردار است و به‌جای سخن گفتن از مدرنیته می‌توان یا باید از مدرنیته‌ها سخن گفت و دوم اینکه تفکیک مدرنیته از فرهنگ غرب آن را از مدرنیته بودن ساقط نمی‌کند. سيد جما‌ل راهکار خروج از بحران‌های سياسي جوامع اسلامي را در سه اصل اساسي خلاصه مي‌کند. 1. تبديل شيوه حكومت از استبدادي به مشروطه و برقراري قانون به جاي رسوم و اوامر 2. از ميان بردن آثار تفرقه مذهبي و احياي روح وحدت اسلامي و 3. مبارزه علني و بيرحمانه با نفوذ استعمار.

هر چند سيد جمال الدين اسدآبادي نخستين قهرمان مبارزه با استعمار نيست اما بدون شک يکي از مهم‌ترين آن‌ها است. دليل اين اهميت در چیست؟
دلیل این اهمیت را مي‌بايد در پاسخ خاص وي به استعمار جست‌وجو کرد. اين پاسخ همان اتحاد اسلامي است. اتحاد اسلامی مدنظر سید جمال چهار ویژگی مهم دارد که عبارتند از: يک راه حل فکري ـ فرهنگي به مسئله استعمار، سازگاری ميان آموزه‌هاي مدرن (عقلانيت و سوژه خود بنياد) و آموزه‌هاي اسلامي (جبر و اختيار و…)، شکل‌گیری حول محور هويت اسلامي و برخورداری از يک استراتژي دو وجهي (اتحاد دول اسلامي و اتحاد ملل اسلامي). البته مقصود سيد جما‌ل‌الدين از اتحاد اسلامی اين نبود که حکومت‌هاي اسلامي حکومت واحدي را تشکيل بدهند، بلکه بايد به اوضاع و احوال يکديگر آشنا شده و در کارها باهم همکاري کنند. از نظر سيد جما‌ل‌الدين اتحاد، خودآگاهي نسبت به منافع مشترکي است که برتري و عظمت را به ارمغان مي‌آورد.

سیدجمال بین اسلام و مدرنیته چگونه پل‌سازی کرده بود؟ و اساسا در آن دوره در جهان اسلام در برابر مدرنیسم چه رویکردهایی وجود داشت و رویکرد سیدجمال چگونه بود؟

در سده نوزدهم جهان به دو اردوگاه تقسيم شده بود: يکي جناح پيشرفته که هم دانش و کارشناسي داشت و هم استعمارگر بود. دوم جناح واپس‌مانده که به دانش و کارشناسي جناح پيشرفته نياز داشت و استعمار و استثمار شدن به سودش نبود. جهان اسلام مانند بقيه جهان غيراروپايي ناچار بود، در برابر تمدن دو رويه غرب راهي براي ادامه زندگي برگزيند. بنابراين اقشار گوناگون جامعه اسلامي اعم از سياستمداران، روشنفکران و متفکران درصدد پاسخگویی و ارائه راهکار برآمدند. پاسخ‌هاي مسلمانان به مدرنيته در سه دسته تقسيم‌بندي می‌شود که شامل سنت‌گرايي محافظه‌کار، نوگرايي مترقي و اصلاح‌طلبي اسلامي است. سنت‌گرايي، نشان‌دهنده موضعي ايستا و انفعالي است که به دشواري مي‌تواند نسبت به انگيزه بيروني واکنش نشان دهد. جهت‌گيري عمده سنت‌گرايي، تاريخ‌گرا بود، يعني از سنتي الهام و توان مي‌گرفت که از لحاظ تاريخي استنتاج شده بود و از نظر فکری پيوسته حالت واپس‌نگر داشت. از نظر يک سنت‌گرا، گذشته پيش از آينده، جايگاه عصر طلايي بود. گذشته برگشت‌پذير بوده و روزي بايد برگردانده مي‌شد. در مقابل این جهت‌گیری، دیدگاه نوگرايي، پيش‌نگر بود. نوگرايي نگاهی مثبت نسبت به نوآوري‌ها و دگرگوني دارد. بنابراين نوگرايي نشان‌دهنده ديدگاهي پويا، اساسا عمل‌گرا و انطباق‌پذير است.

اساسا نوگرايی خصلتي آرمان‌گرایانه داشت و معتقد بود که عصر طلايي نه در گذشته، بلکه در آينده است. اما جريان فكري سوم، اصلاح‌طلبي اسلامی (ديني) است كه بیشتر پژوهش‌گران آغاز آن را به سيدجمال نسبت می‌دهند. باور اصلي اين جريان اين بود كه مشكلات اصلي جوامع اسلامي ناشي از دوري جستن از آموزه‌های دين اسلام است و چاره مشكل، پيروي از غرب نيست بلكه درمان اين درد را بايد در بازگشت به اسلام اصيل جست‌وجو کرد. برخورد اين جريان فكري با مسئله غرب عاقلانه و بدون تعصب است نه رد مطلق و نه پذيرش مطلق را توصيه مي‌كند و معتقد است دين و سياست یا دین و دانش تناقصي با هم ندارند.

سيدجمال به عنوان پيشتاز اسلام نوگراي اجتهادي چاره مشكل را نه در دست كشيدن از اسلام (غرب‌گرايان) و نه در ايجاد مذاهب جديد به نام دين مانند «وهابيت» و «بهائيت» مي‌دانست، بلكه بر اين باور بود كه مسلمانان نيازي به دين تازه ندارند و دين اسلام با توجه به مقتضيات زمان و مكان نیاز به یک بيان مطلوب دارد. اصلاح‌طلبي بر آن بود که حقيقت اسلامي را دوباره برقرار و تقويت کند، اما آن را در معرض انتقاد آزاد قرار ندهد. به هر حال سابقه جنبش اصلاح‌طلبي ديني به پيش از سيد جما‌ل‌الدين بازمي‌گردد، اما آن جنبش‌ها معطوف به جنبه‌هاي دروني تفکر اسلامي بوده و کاملا رويکردي سنتي داشتند. سيدجمال بر اين اعتقاد بود كه مشكلات جوامع اسلامي نه در ذات دين (آن‌گونه كه غرب‌گرايان مي‌گويند)، بلكه در عدم توجه به اساس دين و فراموشي و زنگارگرفتگي آموزه‌هاي آن است.

چنين است که جما‌ل‌الدين اسدآبادي را یکی از پرنفوذترين چهره‌هاي جنبش اصلاح‌طلبي اسلامي مي‌دانند. وی شخصيت محوری مدرنيسم اسلامي است. بايد گفت که رويکرد سيد جما‌ل‌الدين، در رويارويي با مدرنيته شکل گرفته و از آن تاثیر پذیرفت. در گفتمان سيد جما‌ل‌الدين فضيلت، شالوده و بنيان دين است و انگاره‌هاي مدرن بايد در درون آن بازسازي شوند. چه در غير اين صورت همبستگي اجتماعي ملت‌هاي اسلام دستخوش زوال مي‌شود.

از نظر سيد جما‌ل‌الدين حاکميت گفتمان مدرنيته ضرورتي اجتناب‌ناپذير است. استدلال سید جمال از طرح این ضرورت اجتناب‌ناپذیر چیست؟
سيد جما‌ل‌الدين پیشرفت جوامع غربی را نتیجه توجه بسیار آن‌ها به دانش و پژوهش می‌داند و معتقد است که جوامع اسلامي نيز ناگزير از روي آوردن دانش و فنون جدید هستند. وی معتقد بود بايد از دستاوردهاي بشري به سود ملت‌هاي مسلمان استفاده كرد، زيرا دانش در انحصار هيچ‌كس نيست و هيچ‌كس نبايد ديگران را از دانش‌های بشري محروم كند. بنابراين سيدجما‌ل‌الدين نوسازي سياسي- اجتماعي جوامع اسلامي را وجهه همت خود ساخت. سید جمال بر این باور بود که دانش و معارف بشري و دنيوي هيچ مغايرتي با دين ندارد و اگر به درستی به آن‌ها توجه کنیم می‌بینیم كه سبب تقویت دين می‌شوند. وی در این خصوص با استناد به آیه 11 سوره رعد اشاره می‌کند که قرآن کریم تغییرات اجتماعی را به عهده خود انسان‌ها گذاشته و نتیجه می‌گیرد که مردم مسلمان براي تغيير وضعيت خود بايد اقدام كنند و به علوم و فنون روز مجهز شوند و اين نكته با  گوهر دين منافات ندارد. از سوی دیگر در دیدگاه اصلاح‌طلبانه سیدجمال خبری از جزمیت اخباری‌گری یا باطن‌گرایی اسماعیلیه نیست و پویایی دینی در تمامی سطوح این دیدگاه موج می‌زند. او زرنگارهای برجای مانده از نسل‌های مرتجع را با صیقل عقلانیت دینی می‌زداید. بر پایه چنین باورهایی سيد جما‌ل‌الدين معتقد است براي مطابقت با وضعيت علمي دنياي مدرن بايد اعتقادات را به محک عقل سنجيد و كلام خدا را در جهت آزادي سياسي و بي‌نيازي اقتصادي و حقوق حقه انساني آن‌ها فهميد. او ميان عقل به‌معناي مدرن آن و مباني ديانت اسلامي تناقضي ندیده و چنين عقلانيتي را موجب درستي و تعديل اخلاق و سبب مدنيت عالم مي‌داند.

به نظر می‌رسد سیدجمال، به عنوان یک پیشوای مذهبی، ضمن درک جهان‌شمولی دین اسلام، آن را مستعدترین عامل در ایجاد یگانگی و یکپارچگی بین سرزمین‌های اسلامی می‌دانست. وی در مواجهه با مدرنيته درصدد سازش ميان سنت اسلامي با آموزه‌هاي مدرن برآمد و بدين منظور تفسيري نو از اسلام ارائه کرد. این تفسیر نو چه برجستگی مهمی دارد؟ و دارای چه ابعادی است؟

سید جمال‌الدین کسب دانش جدید را ابزاری برای تقویت هویت و استقلال مسلمانان تلقی می‌کرد و حفظ موجودیت شرق را به کسب دانش وابسته می‌دانست. در گفتمان هویت‌بخش سیدجمال برای نیل به هویت یگانه باید از خودباختگی و خودشیفتگی پرهیز كرد. او این دو اصطلاح منفی را در مقابل اصطلاح موثر و مفید «خودباوری» قرار داده و به منظور تقویت حس خودباوری مسلمانان همواره از عظمت، جلال و شكوه تمدن نخستین اسلام سخن گفته است. او در کنار اشاره به بزرگی تمدن نخستین اسلام، بر تاويل دوباره دين اسلام تاکید می‌کرد و معتقد بود که اين اسلام بازسازي شده همواره يگانه حقيقت بوده است.

به نظر سيد جمال فلسفه روشن‌گري نيز بر اساس ارزش‌هاي خود، چيزي را که در اسلام پذيرفتني بود، گزينش کرده است. سيد جما‌ل‌الدين در نخستین گام بر لزوم برقراری ارتباط میان رويه دانش‌محور مدرنيته و اسلامِ باز تفسير شده خود تاکید می‌کند و سپس با بازسازي هویت دینی مسلمانان به عنوان یک هویت خودباور و مستقل، جنبه دیگر مدرنیته يعني استعمار را به چالش می‌کشد. وی با تکیه گفتمان اصلاح‌طلبی اسلامي چاره مشكل را بازتعریف دين اسلام با توجه به مقتضيات زمان و مكان می‌داند.

جدیدترین تحولات میدانی یمن در ادامه می‌آید:

الجوف: با وجود پشتیبانی هوایی و بمباران‌های مستمر جنگنده‌های سعودی، نیروهای ائتلاف از پیشروی در «وادی المزیون» واقع در این استان، شکست خوردند. از سوی دیگر، جنگنده‌های سعودی منطقه‌ای در نزدیکی بیمارستان «المتون» در الجوف را هدف بمباران قرار دادند.

عدن: جنگنده‌های ائتلاف با وجود حملات انتحاری و خونین شب گذشته در عدن، منطقه «بیرأحمد» در این استان را بمباران کردند.

مأرب: ارتش و کمیته‌های مردمی یمن، در دو منطقه که «حزم الحقیل» را به منطقه «کوفل» متصل می‌کرد، پیشروی کردند. از سوی دیگر، درگیری‌های خشونت‌باری در «وادی صرواح» آغاز شده است.

شبوة: نیروهای ارتش و کمیته‌های مردمی یمن، 17 خودروی نظامی نیروهای همپیمان عربستان در نبردهای «بیحان» و «عسیلان» طی نبردهای چند روز اخیر نابود کردند و شماری زیادی از نیروهای متجاوز نیز در این نبردها کشته‌شدند. درگیری‌های خشونت‌باری نیز در جبهه «الصفراء» در بیحان و اطراف منطقه عسیلان به سوی شهر «عتق» مرکز استان شبوة در جریان است و سرتیپ «جحدا حنش» فرمانده تیپ 21 میکا که از سوی «عبدربه منصور هادی» رئیس‌جمهور مستعفی یمن تعیین شده، در این درگیری‌ها کشته شد.

الضالع: درگیری‌های شدیدی میان نیروهای ارتش و کمیته‌های مردمی یمن با نیروهای ائتلاف سعودی در جبهه «مریس» واقع در جنوب «دمت» در جریان است.

جدیدترین تحولات میدانی یمن در ادامه می‌آید:

الجوف: با وجود پشتیبانی هوایی و بمباران‌های مستمر جنگنده‌های سعودی، نیروهای ائتلاف از پیشروی در «وادی المزیون» واقع در این استان، شکست خوردند. از سوی دیگر، جنگنده‌های سعودی منطقه‌ای در نزدیکی بیمارستان «المتون» در الجوف را هدف بمباران قرار دادند.

عدن: جنگنده‌های ائتلاف با وجود حملات انتحاری و خونین شب گذشته در عدن، منطقه «بیرأحمد» در این استان را بمباران کردند.

مأرب: ارتش و کمیته‌های مردمی یمن، در دو منطقه که «حزم الحقیل» را به منطقه «کوفل» متصل می‌کرد، پیشروی کردند. از سوی دیگر، درگیری‌های خشونت‌باری در «وادی صرواح» آغاز شده است.

شبوة: نیروهای ارتش و کمیته‌های مردمی یمن، 17 خودروی نظامی نیروهای همپیمان عربستان در نبردهای «بیحان» و «عسیلان» طی نبردهای چند روز اخیر نابود کردند و شماری زیادی از نیروهای متجاوز نیز در این نبردها کشته‌شدند. درگیری‌های خشونت‌باری نیز در جبهه «الصفراء» در بیحان و اطراف منطقه عسیلان به سوی شهر «عتق» مرکز استان شبوة در جریان است و سرتیپ «جحدا حنش» فرمانده تیپ 21 میکا که از سوی «عبدربه منصور هادی» رئیس‌جمهور مستعفی یمن تعیین شده، در این درگیری‌ها کشته شد.

الضالع: درگیری‌های شدیدی میان نیروهای ارتش و کمیته‌های مردمی یمن با نیروهای ائتلاف سعودی در جبهه «مریس» واقع در جنوب «دمت» در جریان است.

وی افزود: دولت خود را موظف به پشتیبانی همه‌جانبه به ویژه پشتیبانی مالی از کاروان‌های راهیان نور می‌داند. با داشتن یک ردیف بودجه مشخص در قانون بودجه، حمایت‌های لازم در جهت بسترسازی برای حضور مردم به عنوان راهیان نور در اماکن مقدس عملیاتی انجام می‌شود.

معاون رییس جمهور با بیان این‌که تمام ارکان نظام یک مجموعه را تشکیل می‌دهند، عنوان کرد: زمانی که از دولت صحبت می‌شود، مجموعه نظام مورد اشاره است که دولت موضوع اجرایی آن است.

نوبخت با اشاره به اهمیت حضور مردم در کاروان‌های راهیان نور گفت: ملتی که پس از سال‌ها همچنان به آرمان‌های شهدا پایبند است و در ایام نوروز بهترین مکان مسافرت خود را مناطق عملیاتی انتخاب می‌کند، ملتی آرمانی است و قطعا هیچگاه اجازه نخواهد داد استکبار مجددا به کشور نفوذ کند.

وی اظهار کرد: هر یک از مزارهای شهدا پیامی برای ایستادگی و استقامت دارد و من نیز به عنوان یک بسیجی، الهامی که از دفاع و ایستادگی گرفتم را در تمام عرصه‌های کاری در نظر خواهم گرفت.

سخنگوی دولت عنوان کرد: امروز، روز بازگشایی دستگاه‌های دولتی در سال 95 است، در این روز تجدید پیمان با شهدا می‌تواند برای تمام ما یادآور این باشد که دولت برخاسته و شکل گرفته از چه آرمان‌ها و مقاومت‌هایی است.

وی گفت: برای انجام کارها نیازمندیم از روحیه جهادی و شهادت‌طلبانه که موجب ابقای نظام بوده، استفاده کنیم.

وی افزود: دولت خود را موظف به پشتیبانی همه‌جانبه به ویژه پشتیبانی مالی از کاروان‌های راهیان نور می‌داند. با داشتن یک ردیف بودجه مشخص در قانون بودجه، حمایت‌های لازم در جهت بسترسازی برای حضور مردم به عنوان راهیان نور در اماکن مقدس عملیاتی انجام می‌شود.

معاون رییس جمهور با بیان این‌که تمام ارکان نظام یک مجموعه را تشکیل می‌دهند، عنوان کرد: زمانی که از دولت صحبت می‌شود، مجموعه نظام مورد اشاره است که دولت موضوع اجرایی آن است.

نوبخت با اشاره به اهمیت حضور مردم در کاروان‌های راهیان نور گفت: ملتی که پس از سال‌ها همچنان به آرمان‌های شهدا پایبند است و در ایام نوروز بهترین مکان مسافرت خود را مناطق عملیاتی انتخاب می‌کند، ملتی آرمانی است و قطعا هیچگاه اجازه نخواهد داد استکبار مجددا به کشور نفوذ کند.

وی اظهار کرد: هر یک از مزارهای شهدا پیامی برای ایستادگی و استقامت دارد و من نیز به عنوان یک بسیجی، الهامی که از دفاع و ایستادگی گرفتم را در تمام عرصه‌های کاری در نظر خواهم گرفت.

سخنگوی دولت عنوان کرد: امروز، روز بازگشایی دستگاه‌های دولتی در سال 95 است، در این روز تجدید پیمان با شهدا می‌تواند برای تمام ما یادآور این باشد که دولت برخاسته و شکل گرفته از چه آرمان‌ها و مقاومت‌هایی است.

وی گفت: برای انجام کارها نیازمندیم از روحیه جهادی و شهادت‌طلبانه که موجب ابقای نظام بوده، استفاده کنیم.

سال 94 برای شما چطور گذشت؟

سال 94 برای من هم مانند مردم سخت بود، زندگی من در این سال‌ فراز و نشیب زیادی داشت. البته خوشحالم که در این سال مسئله برجام . انتخابات به خوبی برگزار شد. در مجموع سال پر فراز و نشیبی داشتیم.

از نظر فوتبالی سال 94 چطور بود؟

از نظر فوتبالی سال 94 نسبت به سال‌های دیگر تفاوتی نداشت و اتفاق خاصی رخ نداد.

ولی خیلی‌ها اعتقاد دارند که سال گذشته برای پرسپولیس سال خوبی بود.

خدا را شکر می‌کنم که سال 94 برای پرسپولیس ، بازیکنان، هواداران و کادر فنی خوب بود.

یعنی برای کادر مدیریتی سال خوبی نبود؟

من با کادر مدیریتی باشگاه پرسپولیس مشکل و اختلاف سلیقه دارم.

فکر می‌کنید در سال گذشته چقدر تجربه جدید فوتبالی کسب کردید؟

مسلما شرایط تغییر کرده، شاید اگر الان مدیرعامل پرسپولیس بودم خیلی از کارهای اشتباه را انجام نمی‌دادم.

در سال گذشته از کسی ناراحتی نداشتید؟

ابتدای سال 94 به حرم حضرت معصومه رفتم تا همه آنهایی را که ناراحتم کرده بودند ببخشم اما نمی‌دانم این اتفاق افتاده یا خیر!

از علی کریمی هم ناراحت هستید؟

اصلاً اینطور نیست، کریمی مثل پسر من است. ناراحتی من از برخی مدیران و مسئولان فوتبالی است.

شما چند نوه دارید، حتما حسابی از پدر بزرگشان عیدی می‌گیرند؟

بله، پیش از عید بود که به آنها عیدی دادم و اتفاقا برای عید هم از من عیدی خواستند.

قبل از عید چقدر با نوه‌ها عیدی دادید؟

از من نفری 100 هزار تومان گرفتند که من هم از روی حقوق ماهیانه‌ام این پول را پرداخت کردم. نوه‌هایم پر رو هستند، این همه قبل از عید از من پول گرفتند باز هم بعد از سال تحویل پول خواستند.

تلخ‌ترین اتفاق سال 94 برای شما چه بود؟

از نظر شخصی که اتفاق خاصی برایم رخ نداد اما فاجعه منا، درگذشت هادی نوروزی و همچنین جنایت‌های آل سعود و داعش خیلی دل من را سوزاند.

واقعاً در گذشت نوروزی تلخ‌ترین اتفاق سال بود.

بله، البته باید بگویم که بعد از درگذشت او و در مدت 40 روز 24 هزار صلوات یعنی روزی 600 صلوات به روح نوروزی تقدیم کردم.

چه آرزویی برای سال 95 دارید؟

امیدوارم در روند اقتصادی مردم گشایش شود، ضمن اینکه آرزو دارم سال 95 برای ورزشکاران و مخصوصا المپیکی‌ها سال خوبی باشد.

وی افزود: هر فردی نه توان، نه اهتمام و نه خواست اجرای اقتصاد مقاومتی را ندارد. در این بین حرکت مؤثر در حوزه اقتصاد مقاومتی نیز باید جمعی باشد و نه فردی.

رئیس سابق دانشگاه صنعتی شریف اضافه کرد: دولت باید تمام تلاش و اهتمام خود را برای خیزش عمومی مردم در اجرای اقتصاد مقاومتی بسیج کند چراکه اقدامات فردی راه به جایی نخواهد برد. متأسفانه حرکت جدی نیز در این رابطه از دولت مشاهده نمی‌کنیم.

روستاآزاد با بیان اینکه برنامه‌ای در دولت برای اجرای اقتصاد مقاومتی نمی‌بینیم، گفت: برنامه دولت شده فروش نفت بیشتر و درآمد بیشتر و خرج آن در مسائل گوناگون. این روش ادامه همان روش‌های گذشته است که راه علاجی برای اقتصاد بیمار کشور نیست. جبران ضعف‌ها با فروش نفت فایده‌ای برای اقتصاد کشور نخواهد داشت.

عضو شورای مرکزی جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی در ادامه خاطرنشان کرد: کشور قانون، الگو و راهکار‌های مختلفی در حوزه اقتصاد دارد که متأسفانه اجرا نمی‌شود. بیشتر کارهای اقتصادی در خرج بودجه بوده تا رسیدن به توفیقات.

عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی شریف با بیان اینکه دستگاه‌های دولتی انگیزه و توان لازم برای حمایت از تولید را ندارند، گفت: امروز تولید و تجارت در رقابت سنگینی با هم قرار دارند البته تجارت آنقدر شیرین است که ما شاهد ضعف تولید هستیم. دولت شیرینی تجارت را به سختی حمایت از تولید ترجیح ندهد و با بسیج عمومی برای اجرای اقتصاد مقاومتی قدمی بردارد.

روستا آزاد در پایان با اشاره به لزوم استفاده از ظرفیت بسیج عمومی برای اجرای اقتصاد مقاومتی، گفت: بسیج مردمی لازمه اجرای اقتصاد مقاومتی است که با مدیریت خوب می‌تواند به بهبود اقتصاد کشور منجر شود. اگر در این خصوص اقدامی صورت نگیرد با فشار دشمن روبرو خواهیم بود که البته راه مقابله با دشمن ایستادگی و اجرای اقتصاد مقاومتی است.

وی ادامه داد:‌ قرار بوده در این نشست مشترک درباره موضوعاتی نظیر تأمین امنیت زائران نیز به گفت‌وگو و تفاهم بپردازیم تا اتفاقاتی که در منا افتاد تکرار نشود اما این نشست در اسفند ماه نیز برگزار نشد چرا که عربستان سعودی به وعده خود مبنی بر صدور ویزا عمل نکرد و حتی ویزای تیم ایرانی که قرار بود از سوی کنسولگری عربستان در امارات صادر شود نیز انجام نگرفت و نماینده سازمان حج که برای دریافت ویزا به دبی رفت دست خالی بازگشت و مسئولان سعودی هیچ پاسخی بابت این رفتار خود ارائه نکرده‌اند.

رییس سازمان حج و زیارت خاطرنشان کرد: همچنان عربستانی‌ها بابت این رفتار خود مبنی بر تعویق در صدور ویزا پاسخ نداده‌اند اما ما همچنان پیگیر برقراری این سفر هستیم چرا که حج تمتع فریضه‌ای واجب است و ما نیز بدین دلیل تلاش‌های لازم را انجام می‌دهیم که امیدواریم هرچه زودتر مسئولان حج عربستان پاسخگو باشند.

اوحدی خاطرنشان کرد: ما تلاش لازم را برای انجام حج تمتع 95 انجام می‌دهیم ولی صحبت از سفری همراه با عزت است و جمهوری اسلامی ایران هیچ توهین و تحقیری را نمی‌پذیرد؛ امیدواریم عربستانی‌ها بابت رفتارهای اخیر خود و یا تناقض‌گویی‌های انجام گرفته جواب لازم را بدهند و زودتر مقدمات نشست را فراهم نمایند.

وی درباره برخی تناقض گویی‌های عربستان اظهار داشت: زمانی که اعلام می‌شود قطع رابطه سیاسی ربطی به فریضه واجب حج ندارد یا اینکه مانع فعالیت سازمان حج و زیارت در عربستان می‌شوند و یا ویزای سفر هیئت ایرانی برای گفت‌وگوهای نهایی صادر نمی‌شود، نشانه‌هایی از تناقض‌گویی است.

رییس سازمان حج و زیارت تصریح کرد: یکی از اولویت‌های ما برای سفر زائران حج تمتع 95 موضوع امنیت زائران است که طرف سعودی باید این تأمین امنیت را بپذیرد و اگر این توانایی را ندارد باید اعلام کند؛ در این خصوص مذاکرات لازم را با آنان انجام می‌دهیم.

اوحدی درباره تأخیر پیش‌آمده در مذاکرات با طرف‌های سعودی نیز گفت: همه‌ساله این رایزنی‌ها زودتر انجام می‌شد و شاهدیم همچنان صحبت‌ها برای حج 95 انجام نشده که این رفتار عربستانی‌ها در تأخیر گفت‌وگوها باعث تأثیر گذاری در خدمات خواهد شد و خدمت رسانی را با چالش مواجه می‌کند.

وی اضافه کرد: طی روزهای اخیر نیز جلسه‌ای را با وزارت امور خارجه برگزار کردیم و گزارش رفتار سعودی‌ها مبنی بر صادر نشدن ویزا و تناقض‌گویی طرف مقابل را بیان کردیم که امیدواریم این موضوع هرچه زودتر حل و فصل شود.

عبدالسلام در گفت‌وگو با شبکه خبری «المیادین» اظهار داشت که احتمالا اقدامات اعتمادسازی که میان انصار الله و عربستان صورت خواهد گرفت به توقف فوری جنگ منجر خواهد شد.

وی همچنین اظهار داشت، توافق‌ها بر اساس آغاز اقدامات و اعتمادسازی برای توقف جنگ به صورت کامل است.

سخنگوی جنبش انصارالله یمن همچنین تصریح کرد که لیست اسرا و افراد ناپدید شده دو طرف مبادله شده است.

طی چند روز گذشته گزارش‌هایی از دیدار هیأتی از انصار الله یمن با نمایندگان دولت عربستان منتشر شد که نتیجه اولیه آن تبادل اسرا و اعلام آتش‌بس در مناطق مرزی یمن و عربستان بود.

تنها چند ساعت بعد از اعلام دیدار هیأتی از انصار الله با نمایندگان دولت عربستان دو طرف به توافق رسیده و اقدام تبادل زندانی کردند و درگیری‌ها در مناطق مرزی آرام گرفت؛ این اقدام از سوی عربستان احتمالا به دلیل فشاری است که در پی حمله به یمن به این کشور وارد شده و تلفات بالای انسانی که ریاض در جنگ خود علیه یمن داده است.

بعد از دیدار هیأتی از انصار الله یمن با نمایندگان دولت عربستان در ریاض و اعلام توقف درگیری‌ها در نوار مرزی دو کشور؛ «صالح الصماد» رئیس شورای سیاسی جنبش انصارالله یمن اعلام کرد چند روز پیش دیداری برای تحویل دادن یک اسیر سعودی به دلیل وضعیت جسمی‌اش و تنها به دلایل انسانی صورت گرفت.