| گروه اقتصاد جهان نیوز ـ با وعده ها و اظهاراتی که مقامات سیاست خارجی و مسئولان دولتی از آفتاب تابان برجام در آسمان ایران داده بودند، کمتر کسی انتظار داشت در همان ساعات اولیه روز، این آفتاب به سمت غرب حرکت کند و پشت کوه های بلند غروب کند.
در حالیکه نزدیک به یکسال و حتی پیش از انعقاد قراداد نهایی هسته ای میان ایران و قدرت های جهانی، از وعده های رنگین و ترک خوردن دیوار تحریم ها و فروریختن ساختمان آن، سخن می گفتند، در حال حاضر شاهد واقعیت هایی هستیم که نشانگر نبود درک صحیح یا برنامه ای آگاهانه از ادامه روند معیوب باقی ماندن تحریم ها علی رغم توقف آنها بر روی کاغذ هستیم. برای اینکه با سیر تحولات در یکسال اخیر درباره تحریم ها و لغو آنها آشنا شویم، بهترین مرجع سخنان رئیس جمهور است. سخنانی که آشکارا وعده لغو تحریم ها و برقراری روابط تجاری از همان روز نخست اجرایی شدن برجام را می دهند:
حسن روحانی
18 فروردین 94
روزی که مذاکرات به سرانجام مطلوب برسد، خواهید دید که فرزندان دلاور شما چگونه در این مصاف و در برابر قدرت‌های جهان ایستاده و مذاکره کردند. خدا را گواه می‌گیرم که هر وقت متن لحظه به لحظه مذاکرات را دیدم به سهم خودم مغرور شده و مباهات کردم که چگونه فرزندان دلاور شما به خوبی از عزت و حقوق ملت دفاع کردند و پس از این نیز دفاع خواهند کرد تا خیرات و ثمرات آن نصیب ملت شود.
حسن روحانی
23 تیر 94
آنها در زمینه لغو تحریمها ،ابتدا می‌گفتند باید ماه‌ها بگذرد و اعتماد پیدا کنیم، آنگاه تحریمها را نه لغو، بلکه تعلیق می کنیم و بعد از سال‌ها اگر آژانس گزارش مثبت داد و اعتماد پیدا کردند قدم به قدم لغو می شود اما امروز به ملت شریف ایران اعلام می‌کنم که طبق این توافق، در روز اجرای توافق، تمامی تحریمها، حتی تحریم‌های تسلیحاتی، موشکی هم به صورتی که در قطعنامه بوده، لغو خواهد شد. تمام تحریم‌های اقتصادی شامل مالی، بانکی، بیمه، حمل و نقل، پتروشیمی و فلزات گرانبها به طور کامل لغو خواهد شد و نه تعلیق و حتی تحریم تسلیحاتی هم کنار گذاشته می‌شود ، برای 5 سال نوعی محدودیت و پس از آن لغو خواهد شد.
حسن روحانی
1 مرداد 94
شاید فکر کنید توفیقی که با حصول توافق بدست آمده فقط حقوق هسته‌ای ملت ایران را به رسمیت شناخته و یا با تصویب قطعنامه 2231 ایران از زیر عنوان خطرناک بودن برای صلح و امنیت جهانی خارج شده است، یا فقط شش قطعنامه قبلی شورای امنیت علیه ایران لغو شده است و تحریم‌های اقتصادی برطرف شده، همه اینها درست است اما مهم‌تر از آن این است که این توافق یک پیام مهم برای دنیا داشت و آن این که سلاح و تهدید باید برای همیشه به زمین گذاشته شود.
حسن روحانی
4 مرداد 94
آذر92 گفتم ساختمان تحریم ترک خورده است و امروز در کنگره و سنا اذعان دارند که ادامه تحریم امکان پذیر نیست و این بدان معنا است راه و مسیری که ایران اسلامی در این دوره طی کرده ، موفق بوده است.همان طور که ساختمان تحریم ها ترک خورده ، پایه های هرگونه تلاش برای برگرداندن همان فضای امنیتی نیز فروریخته و دیگر نمی توانند آن فضا را برگردانند.
حسن روحانی
11 مرداد 94
به روزی می رسیم که رسماً لغو همه تحریمها اعلام می‌شود و همه مراحل قانونی را پشت سر گذرانده و اقداماتی که باید انجام دهیم را آغاز می کنیم و ان شاء‌الله ظرف حدود یک ماه اقدامات خود را انجام می‌دهیم و آژانس هم آن اقدامات را تأیید می‌کند و عملاً لغو تحریمها به اجرا در می‌آید. با لغو این تحریمها، فضا عوض می‌شود، سرمایه و تکنولوژی به کشور می‌آید و دست ما برای فروش نفت باز می‌شود.
حسن روحانی
27 دی 94
امروز با اعلام رسمی اجرای برجام، از پرونده هسته‌ای ایران، «امنیت‌زدایی» شد؛ قطعنامه‌های ظالمانه علیه ملت ایران، لغو گردید؛ طومار تحریم درهم پیچیده شد، حقوق هسته‌ای ایران تثبیت گردید و اقتصاد ایران در مدار اقتصاد جهانی قرار گرفت. می‌دانم در طول سال‌های تحریم و فشار، بر شما چه گذشته است. اما اکنون که زنجیرهای تحریم از پای اقتصاد ایران گسسته شده و عزت و استقلال کشور نمایان گشته است، اکنون زمان ساختن و بالیدن است.
حسن روحانی
27 دی 94
از امروز پول هایی که متعلق به بانک های کشور بود و بواسطه تحریم در خارج مسدود شده بود در اختیار ملت قرار می گیرد. در روز 26 دی ماه که مصادف است با سالروز برداشته شدن سایه حاکم تحمیلی از سر ملت ، تحریم ها نیز از سر این ملت برداشته شد.به نظر من شرایط آینده شرایطی نیست که آمریکایی‌ها بخواهند تحریم‌های گذشته را برگردانند. تحریم‌های نفتی و بانکی برمبنای قطعنامه‌های شورای امنیت بود که آن قطعنامه‌ها زمینه را برای آن ترک‌تازی‌ها برای افراطیون آمریکا آماده کرده بود، اما امروز دیگر این زمینه وجود ندارد و افکار عمومی جهان هم خریدار آنها نیست. در زمینه تحریم‌های مربوط به آمریکا آنچه مهم بود تحریم‌های ثانویه آنها بود و الا ما که روابط اقتصادی آنچنانی با آمریکایی‌ها نداشتیم و الان هم به آن صورت نخواهیم داشت. از امروز فروش نفت افزایش پیدا کرده است و همچنین در فعالیت‌های بانکی نیز کشور تاکنون هزینه هایی به ناروا متحمل می‌شد اما از امروز از طریق بانکها هزار ال‌سی باز شده است.
حسن روحانی
1 بهمن 94
شاهد آن هستیم که تمامی تحریم‌های بانکی، بیمه، کشتیرانی، نفتی و غیره که در ارتباط با پرونده هسته‌ای ایران وضع شده بود، رفع شده‌اند. دستیابی به این توافق کاری بسیار بزرگ و نعمتی ارزنده است که شایسته قدردانی است و باید بدانیم که اگر شکر نعمت به جا نیاوریم، نعمت از دست ما خواهد رفت.
حسن روحانی
19 بهمن 94
شکسته شدن و ترک برداشتن دیوار تحریم را دو سال پیش اعلام کردم و امروز این ساختمان تحریم و دیوار بی‌اعتمادی در برابر دیدگان جهانیان فروریخت و افتخار آن از آن جناح، حزب، دولت و فرد خاصی نیست بلکه از آن ملت بزرگ ایران است.
حسن روحانی
16 اسفند94
در روز 26 دی ماه هم برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به تصویب نهایی رسید که در آن چارچوب همه تحریم‌های اقتصادی، مالی و بانکی که در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران بود، لغو شد. ممکن است ایراد و اشکال های کوچکی در این رابطه وجود داشته باشد اما آمریکا و اروپا تاکنون به تعهدات اصلی که خود عمل کرده اند و اگر ایرادی هم بوده اعلام کرده و اعلام می‌کنیم. امروز تحریمها، حتی تحریم‌هایی که مربوط به موضوع هسته‌ای نبوده برداشته شده و این مسأله نیز اعلام شده است…در برخی موارد آمریکایی‌ها ممکن است آن مقداری که می‌بایست تلاش می‌کردند، نکردند اما این بدان معنا نیست که تعاملات خارجی بانکهای ما فعال نیست، بیمه ما فعال نشده و کشتی‌های ما تحت پوشش بیمه نیستند. البته ممکن است یک شرکت بیمه‌گری که شرکتی آمریکایی است و یا آمریکایی‌ها در آن سهم دارند، در کار بیمه تعلل کند.
حسن روحانی
26 اسفند 94
ما در سال 95 بهاری را آغاز می‌کنیم که در آن بانکها و بیمه‌های ما تحریم نیستند و می‌توانیم با کشورهای مختلف تجارت داشته باشیم و سرمایه‌گذاری‌ها در کشور ما آغاز شده و قراردادهای بسیار مهمی در سطوح مختلف با کشورهای دنیا به امضا رسیده است.
حسن روحانی
1 فروردین 95
ملت ما با همدلی برجام را به فرجام مطلوب رساند، زنجیرهای تحریم را پاره کرد و زمینه را برای فعالیت در زمینه‌های اقتصادی مهیا نمود. تحریم‌های بانکی، مالی، پولی، نفتی، پتروشیمی، بیمه، حمل و نقل و همه تحریم‌های هسته‌ای برداشته شد و شرایط برای فعالیت اقتصادی مردم ما آماده‌تر شد.
حسن روحانی
31 فروردین95
امروز زنجیرهای تحریم را گسسته‌ایم و رابطه خوبی بین بانکهای ایرانی و جهان برقرار است و گشایش‌ها یکی پس از دیگری انجام می‌شود.بازسازی و نوسازی بعد از یک ویرانی، زمان می برد. فقط سه ماه از اجرای برجام گذشته اما برخی فکر می کنند 30 سال گذشته است. در این سه ماه ببینید چه گشایش های فراوانی ایجاد شده است؟
هر چند نشانه های زیادی از ناقص بودن قرارداد نهایی هسته ای در زمینه داده ها و ستاده ها وجود داشت و منتقدان نیز بارها آن را در طول دوران مذاکرات و زمان انعقاد برجام به دولت گوشزدکردند ولی گوش شنوایی نبود و شد آنچه که نباید می شد. تنها چندماه از روز اجرایی شدن برجام گذشته ولی نشانه هایی از عملیاتی شدن برجام در عالم واقعیت خودنمایی نکرده اند. مسئولان دولتی و مقامات سیاست خارجی بارها سعی در توجیه عملکرد خود در زمینه مذاکرات هسته ای داشته اند ولی برخی از اوقات حتی آنها نیز نمی توانند، منکر وجود نواقص حیاتی در زمینه اجرایی شدن تعهدات طرف مقابل شوند. به برخی از این دست اظهارات در زیر اشاره ای می شود:
علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی، 11 اسفند 94: تهران به آنچه باید، متعهد است، اما تأخیری در طرف مقابل هست که مسئولیتش هم با خودش است. هیچ مانع مشخصی وجود ندارد اما منظورم اینجا، تاخیرشان در اجرای برخی نقاط به شکل کامل است. تا الان برخی بانکهای بزرگ اروپایی تحریم‌هایش را به طور کامل پایان نداده است چرا که قبلا تعهد داده که با ایران مراوده تجاری نداشته باشد. ما هنوز منتظر هستیم که وزارت خارجه ایران با اتحادیه اروپا تماس بگیرد و این بحران را حل کند.
ولی الله سیف، رئیس بانک مرکزی ایران، 27 فروردین 1395: «تقریباً هیچ چیز» از این توافق که در روز 16 ژانویه اجرایی شد عاید ایران نشده است. یکی از نیازهایی که قطعاً ما داریم تبدیل کردن ارز است برای اینکه بتوانیم به تأمین‌کنندگان (کالا) پول پرداخت کنیم. این، نیازمند دسترسی به نظام مالی آمریکا است… انتظار ما این بود که بعد از توافق هسته‌ای ایران به سیستم اقتصادی بین‌المللی دوباره متصل شود اما تا کنون این اتفاق نیفتاده است. ایران همچنان مشکلاتی برای دسترسی به دارایی‌های مسدود شده خود، که یکی از نتایج حاصل از توافق هسته‌ای باید باشد، دارد. شرکای ما در توافق هسته‌ای هنوز به تعهدات خود عمل نکرده‌اند. ایران به طور کامل به تعهدات خود پایبند بوده است اما آمریکا به تعهداتش عمل نکرده است…اگر اقدامات اخیر آمریکا بر علیه ایران منجر به رویارویی ایران با بانکهای بین المللی شود توافق هسته‌ای شکست خواهد خورد.
محمدجواد ظریف، 30 فروردین 95: نیروهای میانه رو در دستگاه دولتی ایران به این موفقیت نیاز دارند. ما باید به مردم ایران نشان دهیم که این توافق به زحمتش می ارزیده است. اگر ما می‌خواهیم که این توافق در طولانی مدت دوام داشته باشد باید برای بیمه آن سرمایه گذاری کنیم. این واضح است که مردم ایران می خواهند نتیجه توافق هسته‌ای را ببینند. هنوز موانعی در این راستا وجود دارد و بخصوص بانکهای بزرگ برای بازگشت به تجارت با ایران از ترس مجازات های بالای آمریکا تردید دارند. ما از ایالات متحده تنها یک درخواست داریم و آن اینکه خود را قاطی و در این کار دخالت نکند. آمریکایی‌ها باید پشت طرح جامع اقدام مشترک بایستند. باید برای آمریکا آشکار شود که انجام مبادلات تجاری با ایران بدون اما و اگر پاک و منصفانه است.
کار به جایی رسیده که تاثیرگذار شدن رفع تحریم های هسته ای در گرو رفع تحریم های اولیه آمریکا قرار گرفته است. آیا در همان آغاز شروع مذاکرات هسته ای در دولت یازدهم که مذاکره مستقیم با آمریکا را مدنظر قرار داده بود، کسی آگاه نبود لغو تحریم های هسته ای با توجه به امتیازاتی که ایران داده، زمانی تاثیرگذار خواهد بود که تحریم های اولیه مانع اجرای آن نشوند؟ این نوع رفتار خود نوعی غش در معامله است که یک معامله ای را که سود و زیان آن مشخص شده و به نتیجه رسیده برای عملی شدن به یک موضوع دومی گره زده شود که بدون رفع مشکل موضوع دوم، هیچ بهره ای از معامله نصیب یک طرف معامله نخواهد شد.
به نظر می رسد با سکته های پشت سر هم برجام، دولتمردان کماکان برای مداوای بیمار راهی آمریکا می شوند و نسخه شفابخش را در دست مقامات آمریکایی می بینند. نسخه ای که حتی در آن اگر چند عدد مسکن نیز تجویز شود و این بیمار را تا یکسال دیگر سرپا نگه دارد، به کار دولت تدبیر و امید برای انتخابات 96 خواهد آمد. اعترافی که ظریف پیش از پرواز به سمت نیویورک کرد و از آمریکا درخواست کرده برای چند صباحی هم شده مجال تابیدن آفتاب برجام را بر روی مردم ایران بدهد تا کار این دولت به یک دوره ختم نشود! شوک درمانی برای برجام و آن هم توسط پزشکی نااهل و شیطان صفت، نمی تواند مانع سکته هایی پی در پی شود و از مرگ بیمار جلوگیری کند.
آخر اینکه ایران در عرض چند ماه تمامی تعهدات خود را در خارج کردن سانتریفیوژها در نظنز و فردو، انتقال 11 تن اورانیوم غنی شده به خارج از کشور، خارج کردن نیروگاه اراک از چرخه و چندین اقدام محدودیت ساز و اعمال سیتسم نظارتی سفت و سخت اجرایی کرد ولی چگونه است برای اجرایی شدن تعهدات طرف مقابل باید ماه ها و سال ها صبر کرد!؟
منبع:فرهنگ نیوز |