دسته: روزنامه جهان اقتصاد

وی افزود: بنا نیست که نماینده مجلس در همه زمینه‌ها تخصص داشته باشد چرا که مجلس نیاز به اتاق فکر و ظرفیت‌هایی دارد که از همه کارشناسان کشور بتواند حداکثر استفاده را صورت دهد و ما نیز این کار را خواهیم کرد.

سرلیست ائتلاف اصلاح‌طلبان و حامیان دولت اظهار داشت: مهمترین مسئله امروز مردم معیشت و اقتصاد است.

عارف گفت: درصد بسیاری از جامعه امروز زیر خط فقر نسبی هستند بنابراین به طور طبیعی ما نیز اولویت خود را معیشت مردم قرار داده‌ایم.

عارف دومین اولویت در جامعه را اشتغال به خصوص اشتغال جوانان تحصیلکرده دانست و گفت: امروز اعتیاد در جامعه وضعیتی خانمان برانداز دارد و ما نیز رفع آن را در اولویت می‌گذاریم و خوشبختانه با توجه به اینکه برنامه ششم را باید مجلس دهم بررسی و تدوین کند و برنامه چهارم و پنجم مغفول مانده شد، بنابراین باید اشتغال، معیشت و اعتیاد را در اولویت برنامه ششم قرار دهیم تا رشد بالای اقتصادی که در سند چشم‌انداز باید به 8 درصد برسد را تحقق بخشیم.

در این میان، کشور ایران نیز با توجه به موقعیت ژئواستراتژیک، ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک همواره مدنظر قدرت‌های جهانی بوده است. ایران علاوه بر قدرت اقتصادی در مقایسه با دیگر بازیگران منطقه، از ظرفیت بالای اقتصادی نیز برخوردار است و می‌تواند به قطب اقتصادی منطقه تبدیل شود. روزنامه‌ی فاینشنال تایمز در گزارشی به‌همین موضوع اشاره کرده و نوشته است: «کشور ایران با ۸۰ میلیون نفر جمعیت و دارنده‌ی سومین ذخایر بزرگ نفت جهان و دومین ذخایر بزرگ گاز تقریبا دست‌نخورده، پتانسیل‌های زیادی دارد.» این روزنامه‌ی انگلیسی سپس ادامه داد: «نکته‌ای که باید به آن توجه داشت آن است که علی‌رغم سال‌ها تحریم‌های ضد ایرانی، اقتصاد و تجارت ایران توسعه داشته است و این به آن مفهوم است که ساختار کنونی ایران به شیوه‌ای است که سرمایه‌گذاران خارجی یا مجبورند که با آن به رقابت بپردازند یا در اغلب موارد با ایران همکاری داشته باشند.»
 
به دلیل همین جایگاه ویژه‌ی ایران است که می‌توان گفت «جنگ اقتصادی» آمریکا علیه ایران، نه تاکتیکی موقتی، که یک استراتژی دائمی است. در حقیقت، آمریکایی‌ها «هجوم به اقتصاد ایران» را به‌عنوان یکی از راه‌های مهار ایران در نظر گرفته‌اند. برای مثال «کلیفور دی می» (Clifford D. May) رئیس بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها در خصوص مهار ایران معتقد است که آمریکا و کنگره‌ی این کشور به‌عنوان مخالفان توافق با ایران ‌می‌بایست با هجوم اقتصادی، بهره‌برداری اقتصادی ایران را کند کنند. باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا نیز در جریان مبارزات جمهوری‌خواهان و دموکرات‌های سنا برای به چالش کشیدن اقدامات اوباما در زمینه‌ی توافق هسته‌ای با ایران، طی نامه‌ای به سناتورها قول داد که فشار اقتصادی علیه ایران را به‌عنوان یک استراتژی دائمی همچنان حفظ کند.
 
 دستور کار جدید آمریکایی‌ها

بر همین اساس، بعد از توافق هسته‌ای نیز آمریکایی‌ها تلاش کردند چنین القا کنند که چیزی نسبت به قبل عوض نشده است. از همین‌رو، تمام تلاش آن‌ها بر حفظ آن چیزی بود که از آن با عنوان «ریسک سرمایه‌گذاری» در ایران یاد کرده‌اند. برای مثال، خبرگزاری رویترز در روز ۲۰ ژانویه، یعنی ۳۰ دی‌ماه در گزارشی مفصل تحت عنوان «نوار قرمز، خطرات سیاسی می‌تواند سرمایه‌گذاری در ایران را متوقف کند»، ادعا کرد که «عواملی که می‌تواند سرمایه‌گذاری را متوقف کند عبارت‌اند از تحریم‌های باقی‌مانده، کمبود مالی پروژه‌ها، و خطرات سیاسی.» رویترز با برشمردن بسیاری از تحریم‌هایی که علیه ایران باقی مانده است، این چنین در صدد پر کردن ایده‌ی ریسک سرمایه‌گذاری در ایران است: «بسیاری از تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران پابرجا باقی می‌مانند.»
 
میدل ایست آنلاین نیز با بیان اینکه «تحریم‌های اولیه و اصلی علیه ایران هنوز باقی مانده است»، با ارائه دادن نمونه‌هایی از نگرانی‌هایی که در بانک‌های اروپایی در این خصوص وجود دارد ادامه می‌دهد همانطور که یک مقام رسمی مربوط با یک بانک بزرگ در نیویورک که خواسته نامش فاش نشود، در خصوص سرمایه‌گذاری در ایران اظهار داشته، «این بدان معنی است که ظهور توافق هسته‌ای، هیچ تأثیری بر ما نداشته است.»
 
فضای ساختگی آمریکایی‌ها در این خصوص تا حدی است که دیلی میل به نقل از یک منبع بانکی در اروپا با ابراز «نگرانی اروپایی‌ها از این موضوع» بر آن است که «تحریم‌ها برداشته شده است اما هنوز هیچ چیز روشن نیست.» فضاسازی آمریکایی‌ها تا حدی است که ایو تیبو دوسیلگی (Yves-Thibaut de Silguy)  نائب رئیس مؤسسه‌ی‌ مدف اینترنشنال (Medef International)  در خصوص سرمایه‌گذاری به واسطه‌ی لغو تحریم‌ها معتقد است که همچنان «عدم اطمینان وجود دارد.»
 
اما علاوه بر حوزه‌ی رسانه‌ای، مقامات سیاسی و اقتصادی آمریکایی نیز پیرو این موضوع در روزهای اخیر موضوعی را در دستور کار خویش قرار داده‌اند که مشخص می‌کند که این موضوع را با مهندسی خاصی در حال پیگیری هستند. برای مثال ارنست مونیز، وزیر انرژی آمریکا که در مذاکرات هسته‌ای نیز به عنوان یکی از مذاکره‌کنندگان آمریکایی سر میز مذاکره حاضر بود، در سخنانی در مؤسسه‌ی تحقیقاتی ویلسون در واشنگتن گفت: «درباره‌ی نزدیک شدن کشورها به ایران برای روابط تجاری، اتفاق‌هایی در جریان است اما بسیار زیاد نیست و نباید زیاد تحت تأثیر قرار گرفت. بررسی‌ها و رایزنی‌های زیادی در این خصوص در جریان است اما درعین حال، ترس زیادی هم وجود دارد. باید بخاطر داشت که ایران کشوری است که همچنان به شدت تحریم شده است. تحریم‌های هسته‌ای برداشته شده اما تحریم‌های دیگر برداشته نشده است.» مونیز با تأکید بر اینکه در خصوص روابط با ایران کشورهای دیگر بایستی محتاط باشند بیان داشت: «درباره‌ی روابط اقتصادی با ایران باید بگویم که ایران کشوری با جمعیت هشتاد میلیون نفری، فرصت‌های اقتصادی زیادی دارد به‌ویژه در شرایط جدیدی که پیش آمده است. اما کسانی که می‌خواهند با ایران روابط اقتصادی داشته باشند باید با چشمان کاملا باز وارد عمل شوند و به گزینه‌هایی همانند احتمال بازگشت‌پذیری تحریم‌ها و امثال آن توجه داشته باشند. آن‌ها باید بدانند که اگر تحریم‌ها بازگشت پیدا کنند، سرمایه‌گذاری بزرگی انجام نخواهد شد.»
 
جان اسمیت، مدیر «دفتر کنترل دارایی‌های خارج» (OFAC) وابسته به وزارت خزانه‌داری آمریکا نیز در روز ۱۴ جولای مصادف با ۲۵ بهمن در جمع نمایندگان کنگره‌ی ایالات متحد آمریکا بیان کرد که «به طور کلی، تحریم اولیه نسبت به ایران هنوز سرجای خود باقی است.» وی همچنین در خصوص محدودیت شرکت‌های تجاری با ایران عنوان داشت که «آن‌ها (شرکت‌های تجاری) باید اطمینان یابند که هیچ پرداخت یا تراکنشی به دلار که مرتبط با ایران باشد از طریق مؤسسات مالی آمریکایی صورت نمی‌گیرد». جان اسمیت حتی اشاره کرد که «شرکت‌های غیر آمریکایی که از نهادهای ایرانی که هنوز در لیست سیاه هستند حمایت کنند، ممکن است از سیستم مالی ایالات متحده بریده شوند.»
 
در این میان، کنگره‌ی آمریکا اقداماتی را انجام داد که برآیند کلی آن، جلوگیری از رابطه‌ی اقتصادی سایر شرکت‌ها و کشورها با ایران است. برای مثال، نمایندگان آمریکا با اختلافی اندک، طرحی را تصویب کردند که قدرت باراک اوباما، رئیس‌جمهوری این کشور را در رفع تحریم‌ها علیه ایران بر اساس توافق هسته‌ای محدود کرده است. همچنین موضوع دیگری که توسط کنگره پیگیری شد، طرح محدودیت صدور ویزا برای مسافران به ایران بود که توسط باراک اوباما به قانون تبدیل شد که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان به چالشی جدید برای جذب سرمایه‌گذاری اقتصادی در ایران تبدیل شده است.
 
از همین روی، می‌توان به ضرس قاطع گفت که تهدیدهای پیش روی ایران در آینده نیز «اقتصادمحور» هستند. و اما چاره‌ی کار همان است که رهبر انقلاب از ۱۲ سال پیش تاکنون، با زبان‌های مختلف بر آن تأکید ورزیده‌اند: «اقتصاد مقاومتی».

عباس عراقچی در این مراسم برجام را یک اتفاق بی‌بدیل در عرصه بین‌الملل  برشمرد و اظهار داشت: لغو قطعنامه شورای امنیت با 6 بخش و همچنین برداشته‌شدن 12 قطعنامه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اتفاق کم‌نظیری است که جمهوری اسلامی با توکل بر خدا و استفاده از توانمندی‌های داخلی توانست به آن دست پیدا کند‌.

دشمن به‌دلیل قدرت دفاعی ایران خواستار حل مناقشه از طریق مذاکره شد‌

وی برجام را حاصل تلفیق 4قدرت دفاعی‌، مقاومت اقتصادی‌، علمی و دیپلماسی برشمرد و افزود: اگر دشمن توانایی حمله نظامی به تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران داشت، لحظه‌ای درنگ نمی‌کرد و با چند حمله نظامی، تاسیسات هسته‌ای را از کار می‌انداخت ولی به دلیل قدرت دفاعی ایران به ویژه توان موشکی نیروهای مسلح، خواستار حل مناقشه از طریق مذاکره شد‌.

معاون وزیر امور خارجه دومین قدرت ایران را مقاومت اقتصادی مردم در شرایط دشوار اقتصادی دانست و بیان کرد: تحریم‌های بی‌سابقه و به قول آنان فلج‌کننده‌ای علیه جمهوری اسلامی به‌کار گرفته شد تا شاهد تسلیم‌شدن ما باشند، ولی مقاومت جانانه مردم به ویژه تولید‌کنندگان در تامین نیاز مردم اجازه نداد تسلیم تحریم‌ها شویم‌.

وی تصریح کرد: مقاومت اقتصادی ایران برای غرب این پیام را داشت که ایران تسلیم نمی‌شود و با تحریم‌های اقتصادی به زانو در نمی‌آید‌.

عراقچی قدرت علمی جمهوری اسلامی در صنعت هسته‌ای را یکی دیگر از عوامل موثر در مذاکرات  هسته‌ای دانست و گفت: در عرصه میدانی، دانشمندان هسته‌ای توانسته‌اند 20 سانتریفیوژ را به 20 هزار تبدیل کنند و غنی‌سازی اورانیوم را به 20 درصد برسانند.

وی خاطرنشان کرد: زمانی که میزان اورانیوم غنی‌سازی به 10تن رسید و راکتور آب سنگین اراک آماده بهره‌برداری شد، مذاکره‌کنندگان دریافتند که ایران در زمینه علم هسته‌ای حرف برای گفتن دارد و تحریم‌های هسته‌ای خللی در پیشرفت صنعت هسته‌ای ایران ایجاد نکرده است‌.

معاون وزیر امور خارجه عامل چهارم موفقیت در برجام هسته‌ای را دیپلماسی فعال جمهوری اسلامی در نظام بین‌الملل برشمرد و اظهار داشت: دیپلماسی ایران توانست مجموعه قدرت‌های قبلی را به زبان بین‌الملل ترجمه و به مخاطبان ارائه کند.

وی وظیفه اصلی دیپلماسی هر کشور را نقل‌کردن توانایی آن کشور در عرصه بین‌الملل دانست و افزود: قدرت بدون دیپلماسی کشور و دیپلماسی بدون قدرت نیز ناتوان است، اگر دیپلماسی متکی به قدرت نباشد، نمی‌تواند در عرصه بین‌الملل تاثیرگذار باشد‌.

عراقچی بیان کرد: مردمی لایق معجزات الهی می‌شوند که توانایی‌های خود را تقویت کنند و برای رسیدن به اهداف خود تلاش مستمر و پیگیر داشته باشند و مردم ایران در مذاکرات هسته‌ایی با تلاش و کوشش نشان دادند که لایق معجزه الهی هستند.

وی قدرت کشورها را به 3 دسته منابع عظیم طبیعی‌، داده‌های اکتسابی و گفتمان بین‌المللی تقسیم و تصریح کرد: برخی از کشورها دارای منابع عظیم انرژی‌، معادن‌، جمعیت و غیره هستند که در عرصه بین‌الملل جایگاه ویژه‌ای دارند.

معاون وزیر امور خارجه تلاش برای توانمندشدن در عرصه‌های مختلف از جمله صنایع دفاعی، اقتصادی را ویژگی دسته دوم کشورها برشمرد و گفت: کشوری که می‌تواند در عرصه بین‌الملل حرفی برای گفتن داشته باشد، به‌عنوان سومین دسته کشورهای تاثیرگذار و قدرتمند شناخته می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی با بهره‌گیری از گفتمان انقلاب اسلامی در عرصه بین‌الملل، حرف برای گفتن دارد و این قدرت مقاومت و مقابله در برابر آمریکا سبب شده که در صحنه بین‌الملل نقش مهمی را ایفا کند‌.

ایران قدرت نخست منطقه است

عراقچی با تاکید بر اینکه ایران قدرت نخست منطقه است، اظهار داشت: در بحران عراق‌، سوریه و لبنان‌، نقش ایران به عنوان یک کشور تاثیرگذار قابل مشاهده است‌.

وی با اشاره به اینکه در فصل هفتم قطعنامه شورای امنیت بر تعلیق غنی‌سازی تاکید شده، افزود: جمهوری اسلامی زیر بار این حرف زور نرفت و این قطعنامه بدون اینکه اجرا شود، لغو شد‌.

معاون وزیر امور خارجه بیان کرد: بدون اینکه یک روز غنی‌سازی تاسیسات هسته‌ای ایران تعطیل شود، قطعنامه‌ها برداشته شد و در ادامه آن تحریم‌های اقتصادی نیز لغو شد‌.

برجام فرصتی برای برطرف ساختن ضعف‌‌های اقتصادی است

وی تصریح کرد: برجام یک فضای جدید برای جمهوری اسلامی ایجاد کرده که ضعف‌های اقتصادی خود را جبران کند و ایران را از یک قدرت منطقه‌ای به یک قدرت بین‌‌المللی تبدیل کند.

عراقچی با اشاره به مطالعات اخیر یک مرکز تحقیقاتی آمریکایی گفت: ایران در سال 2025 در صورت گام برداشتن صحیح در مسیر اقتصادی به‌عنوان یکی از ثروتمند‌ترین کشورهای جهان شناخته می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: ایران می‌تواند با اتکا به توانایی‌هایش و برداشته‌شدن موانع پیش‌‌رو درمسیر یک کشور اثرگذار در معادلات بین‌المللی گام بردارد.

نباید از برجام توقع شکوفایی اقتصاد داشته باشیم

معاون وزیر امور خارجه اظهار داشت: نباید از برجام توقع شکوفایی اقتصاد داشته باشیم که با امضای آن همه درهای اقتصادی به روی ایران باز می‌شود.

وی افزود: فرصت‌های برجام یکباره خود را نشان نمی‌دهد، بلکه به مرور زمان و با برقراری روابط اقتصادی زمینه حضور شرکت‌ها و بانک‌های بزرگ را فراهم می‌سازد.

شرکت‌های بزرگ اقتصادی برای فعالیت با ایران عجله‌ای ندارند

عراقچی بیان کرد: شرکت‌های بزرگ اقتصادی برای فعالیت با ایران عجله‌ای ندارند و در این شرایط باید زمینه برقراری ارتباط با شرکت‌های کوچک و متوسط را فراهم کرد‌.

وی دوران پس از برجام را از خود برجام مهمتر و اثرگذار دانست و تصریح کرد: در دوران تحریم فضای تحریم از خود تحریم‌ها به اقتصاد ایران بیشتر لطمه وارد ساخت و در دوران بعد از برجام نیز باید شرایط را به نفع اقتصاد ایران رقم زد.

معاون وزیر امور خارجه ایجاد فضای مثبت بعد از برجام را عامل ایجاد اطمینان برای رونق اقتصادی دانست و گفت: در داخل کشور این فضا را نباید تخریب کرد و برخی برجام را ازموضوع ملی به جناحی تبدیل کردند‌.

وی خاطرنشان کرد: وزارت امور خارجه بازکننده راه‌ها است و مردم و شرکت‌های اقتصادی باید از این فرصت برای توسعه فعالیت‌های بین‌المللی خود بهره گیرند‌.

منتظر تفاهم‌نامه و توافق نامه‌ها نباشید

عراقچی اظهار داشت: امضای تفاهم‌نامه همکاری و یادداشت بین‌المللی گام نخست و تشریفاتی است، ولی فعالان اقتصادی نباید  منتظر این تشریفات باشند.

وی همچنین با تاکید براینکه رایزنان اقتصادی در مراکز نمایندگی جمهوری اسلامی در سایر کشورها  توانمندی چندانی ندارند، افزود: بخش خصوصی معطل رایزنان اقتصادی نباشند و فعالیت خود را دنبال کنند.

معاون وزیر امور خارجه بیان کرد: وزارت خارجه دیپلماسی اقتصادی را در دستور کار سفارتخانه و مراکز نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در کشورها قرار داده است‌.

وی تصریح کرد: با اجرای برجام یک دوره جدیدی برای ایران در عرصه بین‌المللی آغاز شده که نباید به گذشته آن نگاه کنیم بلکه باید آینده را مورد توجه قرار دهیم‌.

عراقچی با اشاره به نقش مهم صنعت گردشگری در رونق اقتصادی کشور گفت: مرکز نمایندگی وزارت امور خارجه در استان‌ها به ویژه در فرودگاه‌ها ویزای 30 روزه برای 180 کشور جهان صادر می‌کند.

وی با اشاره به اینکه صنعت نفت ایران باید بر‌اساس برنامه 5 ساله پنجم به تولید 5 میلیون بشکه نفت در روز برسد، خاطرنشان کرد: سرمایه‌گذاری در صنعت موضوع بسیار مهمی است که دولت در حال تلاش برای بازیابی سهم نفت ایران در بازارهای جهانی است‌.

مذاکره کنندگان هسته‌ای ایران‌، ادبیات سیاسی بین‌الملل را متحول ساختند

رئیس اتاق بازرگانی اصفهان نیز در این مراسم اظهار داشت: هیئت مذاکره‌کننده هسته‌ایی ایران به ریاست وزیر امور خارجه توانست در عرصه بین‌الملل ادبیات سیاسی جدیدی را به وجود آورد.

سید عبدالوهاب سهل‌آبادی افزود: این ادبیات سیاسی سبب شده که جایگاه جمهوری اسلامی نه تنها در منطقه بلکه در عرصه بین‌الملل اثرگذارتر از گذشته شود.

وی با تاکید بر اینکه گفتمان انقلاب اسلامی در دهه چهارم گفتمانی مبتنی بر اقتدار و توانمندی اقتصادی است‌، بیان کرد: برای حضور اثرگذارتر در معادلات اقتصادی بین‌الملل دولت و بخش خصوصی بایستی همکاری نزدیکی داشته باشند.

رئیس اتاق بازرگانی اصفهان تصریح کرد: توسعه صنعت گردشگری و تقویت واحدهای تولیدی استان اصفهان خواسته‌ایی است که در دوران پسابرجام مورد تاکید قرار می‌گیرد.

وی با اشاره به اینکه اوضاع واحدهای تولیدی در شرایط کنونی خوب نیست، افزود: امیدوار هستیم بخش اقتصادی دولت با حمایت از تولید زمینه تقویت این بخش را فراهم سازد.
منبع:تسنیم

در این میان، رخ دادن یک تحول بزرگ اقتصادی آنقدر دور از ذهن به نظر می‌رسد که شاید به این زودی‌ها نباید منتظر آن بود. گزارش‌های اقتصادی هم این را به خوبی نشان می‌دهد. آنگونه که پژوهشکده پولی و مالی بانک مرکزی در گزارش خود به صراحت به آن اشاره دارد، پاییز امسال رکود تعمیق شده است، یعنی سه فصل پیاپی است که اقتصاد ایران و بخش تولید کشور با رکود مواجه است و راه برون رفت از آن نیز با مسکن‌های مقطعی که از سوی دولت تزریق شد، نبوده و نخواهد بود.

سخت‌تر از همه آنکه پیش‌بینی‌ها مبنی بر این است که فصل زمستان باز هم رکود و تعمیق آن پیش‌بینی می‌شود؛ این طور یعنی یکسال به طور کامل، رکود در اقتصاد و تولید کشور دیده می‌شود؛ آن هم درست سالی که حسن روحانی، رئیس‌جمهور آن را سال رونق و شکوفایی اقتصادی نامیده بود.

برجام ۲، این بار در اقتصاد

همه این اوضاع بد اقتصادی، درست در شرایطی رخ می‌دهد که چند هفته‌ای هست برجام کلید خورده اما هنوز تحولی در کار نیست و حتی نشانه‌های آن هم دیده نمی‌شود، همه چیز منتظر آغاز یک عملیات بزرگ است تا تحول آغاز شود. اقتصاد ایران، اکنون یک فرمانده مقتدر می‌خواهد. حال همه منتظر یک فرمانده مقتدر در دورن دولت برای اقتصاد ایران هستند که با هدایت عملیات، کار را به نحوی پیش برد که تحول رخ دهد و اقتصاد بالاخره به ریل اصلی خود بازگردد. پیش از این هم البته بسیاری از اقتصاددانان می‌گفتند که برجام تنها حدود ۳۰ درصد مشکلات اقتصاد ایران را حل و فصل می‌کند.

هفته قبل البته، حسن روحانی رئیس‌جمهور صحبت از کلید خوردن برجام ۲، این بار در اقتصاد صحبت به میان آورده بود. او گفته است که می‌خواهد با تیم اقتصادی کابینه‌اش، برجام اقتصادی را رقم زند. این گفته آنقدر بزرگ است که به نظر نمی‌رسد به این زودی‌ها باید منتظر تحقق آن بود. اقتصاد ایران اوضاعش بدتر از آن است که بتوان به سرعت، صحبت از اجرای برجام ۲ در آن به میان آورد. عزمی جدی می‌خواهد که بتواند همه کشور را یک پارچه و یک صدا، به سمت تحول اقتصادی فراخواند و کار را عملیاتی کند در حالی که روزنه‌های اقتصاد ایران این روزها آنقدر زیاد است که شاید به سختی بتوان در مدت زمان کوتاهی، همه آنها را بست و یک اقتصاد یکپارچه را نمایان کرد.

برخی اقتصاددانان می‌گویند که وقوع برجام نیاز به یک ستاد فرماندهی دارد؛ ستادی که کار را به صورت یکپارچه و البته با هماهنگی و همصدایی در بخش‌های مختلف پیش برد و همه را برای رسیدن به یک هدف بزرگ و آن هم تحول اقتصادی ایران، هدایت کرده و فرماندهی کند. سند چشم‌اندازش هم قبلا نوشته شده است، بیش از یک دهه است که سیاست‌های رسیدن به اقتصاد شکوفای ایران از سوی مقام معظم رهبری در قالب سند چشم‌انداز بیست ساله ابلاغ شده است؛ سال‌ها فرصت سوزی شده و همچنان این فرصت‌سوزی ادامه دارد.

کم‌کاری برخی دولتمردان و اهداف بزرگ اقتصادی

البته برخی می‌گویند که درون دولت، نگاه واحدی برای مواجهه با ابعاد مختلف اين مساله وجود ندارد و اين واقعيت، ديگر قابل انكار نيست. برخی معتقدند که اکنون بی‌تحرکی در برخی دولتمردان نسبت به مسائل عمده اقتصاد ایران دیده می‌شود و این درست همان چیزی است که پاشنه آشیل سیاست‌های اقتصادی دولت شده است.

اکنون برخی فعالان اقتصادی بر این باورند که علاوه بر كارنامه بسيار ضعيف برخی دستگاه‌ها در دو سال اخير، نوعی زاویه معنادار میان آن هدفی که رئیس‌جمهور برای آینده اقتصاد ایران نشانه گرفته است، با آنچه که در عمل در اقتصاد و تولید کشور اتفاق می‌افتد، وجود دارد.

پیش شرط‌های برجام ۲ در اقتصاد

در این میان مسعود خوانساری، رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: در برجام، همه قوای مملکت و حاکمیت به این نتیجه رسیدند که مسائل سیاسی کشور با جامعه بین‌الملل، باید حل و فصل شود، در اقتصاد ایران نیز برای تحقق برجام۲ باید هماهنگی کلی برقرار شود و همه حاکمیت به این نتیجه برسند که اقتصاد ایران دچار مشکل است و مسائل آن باید حل شود.

وی می‌افزاید: اگر این هماهنگی به‌وجود آید و تلاش دولت بر این باشد که موانع بر سر راه بخش خصوصی را بردارد و به عنوان یک اهرم و حرکت دهنده وارد عمل شده و مسائل اقتصادی را یک به یک بررسی کند، حتما و حتما اقتصاد ایران به سمت اجرایی شدن برجام ۲ پیش خواهد رفت، بر این اساس باید مجوزهای زائد و موانعی که پیش روی اقتصاد ایران قرار دارد، از میان برداشته شده، تک نرخی کردن ارز در اقتصاد ایران عملیاتی شود و در نهایت، تورم کنترل شده و شاخص‌های اقتصاد ایران به سمت بهبود پیش رود، ضمن اینکه جذب سرمایه‌گذاران خارجی هم اتفاق افتد.

خوانساری معتقد است که مهمترین موضوع آن است که اقتصاد ایران اکنون به یک اتفاق‌نظر، همفکری و همدلی نیاز دارد؛ همانطور که در بحث هسته‌ای، همه به این باور رسیدند که در این مقطع باید مساله هسته‌ای حل شود و مقام معظم رهبری نیز هدایت و حمایت کردند تا موضوع با حفظ منافع ملی، حل شد؛ بنابراین  اگر در اقتصاد نیز همه به یک قول و نظر و عقیده مشترک برسند، کار حل خواهد شد.

در این میان محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات ایران در گفتگو با خبرنگار مهر خاطرنشان کرد: هم اکنون دغدغه اول رئیس‌جمهور به عنوان بالاترین مقام اجرایی کشور در سیاست خارجی اکنون اجرایی شده و بلافاصله پس از آن، بازنگری در قوانین و مقررات برای برطرف کردن موانع کسب و کار آغاز شده است، حال وی صحبت از اجرایی شدن برجام ۲ در بخش اقتصاد به میان آورده است که به نظر می‌رسد باید به عنوان هم و غم همه بخش‌های اقتصادی مورد پیگیری واقع شود.

وی می‌افزاید: با توجه به جدیت دولت یازدهم در حل و فصل مناقشات هسته‌ای، اکنون از دولت انتظار می‌رود برای اجرایی شدن برجام ۲ در حوزه اقتصاد جدیت لازم را داشته باشد و از حرف و ایده به مرحله اجرایی وارد شود. در این میان باید از نظرات بخش خصوصی به بهترین شکل استفاده شود و جذب سرمایه‌گذاری خارجی، تک نرخی کردن ارز، ایجاد شفافیت در اقتصاد، جلوگیری از رانت و حذف قوانین و مقررات زائد در دستور کار قرار گیرد.

به گفته لاهوتی، قطعا اجرایی شدن برجام ۲ نیازمند فراهم شدن زیرساخت‌هایی در حوزه‌های حمل و نقل است که یکی از نیازهای اساسی کشور به شمار می‌رود و باید تحولی در حوزه‌های حمل و نقل هوایی، دریایی و ریلی ایجاد شود، البته تفاهم‌نامه‌های امضا شده اخیر با کشورهای اروپایی نیز می‌تواند به ایجاد این زیرساخت‌ها کمک کند.

وی خاطرنشان کرد: خرید هواپیماهای مسافربری و ورود آنها به ناوگان حمل و نقل هوایی سه دستاورد می‌تواند به دنبال داشته باشد؛ به این معنا که خرید این هواپیما علاوه بر اینکه نوسازی ناوگان را صورت می‌دهد، به صورت اجازه به شرط تملیک است، ضمن اینکه پولی که ایران سال‌های سال به ایرلاین‌های خارجی در شمال و جنوب و کشورهای پیرامونی می‌پرداخت تا جابه‌جایی مسافران ایرانی را به مقاصد اروپایی و آمریکایی صورت دهند، اکنون با ورود هواپیماهای تازه وارد، دیگر پرداخت نخواهد شد و این به نفع کشور است.

لاهوتی می‌گوید: تا زمانی که زیرساخت‌های حمل و نقل هوایی فراهم نباشد، جذب توریست امکان پذیر نخواهد بود؛ بنابراین همانطور که نگاه دولت در مسائل اقتصادی به صورت کلان باید صورت گیرد، باید در بخش‌های خرد اقتصادی و ایجاد زیرساخت‌ها نیز دقت کافی به عمل آید. پس در مجموع باید عزم و اراده‌ای برای فراهم کردن زیرساخت‌ها و تحقق شکوفایی اقتصادی به‌وجود آید و همه بخش‌های کشور دست به دست هم دهند تا برجام ۲ اجرایی شود.

به گزارش مهر، به هرحال وعده رئیس جمهور برای اجرایی شدن برجام ۲ با توجه به اوضاع و احوالی که این روزها اقتصاد ایران دارد، نیازمند عزم و اراده جدی است که باید در تک تک اعضای کابینه، فعالان اقتصادی، پارلمان، قوای سه گانه و سایر بخش‌های غیردولتی و تعاونی به‌وجود آید. در غیر این صورت، صحبت از حرف‌ها و ایده‌های بزرگی که پشتوانه اجرایی نداشته باشند، به سرابی بیش برای شکوفایی اقتصادی ایران نمی‌ماند.

وی با توصیه به نامزدهای انتخابات مجلسین خبرگان رهبری و شورای اسلامی تصریح کرد: نامزدها باید خدا را در نظر بگیرند، این سمت‌ها اگر برای خدا نباشد به جز خستگی چیزی نخواهد داشت اما اگر برای گره‌گشایی و خدمت به مردم است خوشا به حال کسانی که در صحنه حاضر می‌شوند.

صدیقی با اشاره به ضرورت حفظ انصاف در تبلیغات انتخاباتی تاکید کرد: نامزدهای انتخابات باید اخلاق اسلامی، قانونمداری، پرهیز از اسراف را در تبلیغات انتخاباتی در نظر بگیرند و به رقیبان خود تهمت نزنند و غیبت نکنند.

وی اضافه کرد:‌ما مشاهده می‌کنیم که هر روز مردم و ملت خداجوی ما در این کشور به حرم دین ورود می‌کنند و در ایام‌الله تنفس می‌کنند. روز 22 بهمن یک روز تاریخی، برجسته و افتخارآمیز بود که حیات ملت، زنده بودن انقلاب و تجلی ولایت فقیه را در رگ‌های مردم مشاهده کردیم.

خطیب نماز جمعه تهران خطاب به مردم ایران با بیان اینکه گویا ولایت در همه شما تجلی داشت، خاطرنشان کرد: همه شما مردم سرباز بودید و اقتدار نظام و مبارزه با استکبار را نشان دادید.

صدیقی تصریح کرد: حضور شما در راهپیمایی 22 بهمن یک رسانه چند میلیونی بود، خود ما قطره‌ای در دریای عظمت شما مردم بودیم، گویا همه شما مردم ذوب در انقلاب و استکبارستیزی بودید.

وی با ابراز اینکه شما ملت ایران حسینی هستید و در این 37 سال هرگز از خط عاشورا و امام حسین(ع) فاصله نگرفتید، گفت: این حضور شما در سی و هفتمین سالگرد انقلاب اسلامی این معنا را اعلام کرد که همه ما پرچمدار ولایت هستیم. بنابراین شعاری که امام در ابتدای انقلاب مطرح کردند این بود که ما تا آخر ایستاده‌ایم.

خطیب نماز جمعه تهران برهمین اساس خاطرنشان کرد: ملت ما به دنیا اعلام کرد که سر آرمان‌های امام و شهدا تا آخر ایستاده است.

صدیقی ادامه داد: حضرت امام(ره) باغبانی بود که این گلزار را به وجود آورد و از سال 42 مشغول کشت و کار بود و امروز رویش نهال‌ها را در صحنه جهانی به وضوح تماشا می‌کنیم.

وی با اشاره به اینکه اولین مسئله که عامل این عظمت، استقامت و بصیرت مداوم شد مسئله امامت و رهبری است، بیان داشت: خداوند متعال اولین انسانی که بر روی زمین قرار داد خلیفه خودش بود. تمرد از رفتن زیر پرچم خلیفه خدا اشتباه است و همه شما جنود الهی هستید.

خطیب نماز جمعه تهران ادامه داد: حضرت امام به عنوان خلیفه خدا پرچم را به دست گرفت و از شما دعوت کرد، جنس حرکت و ندای امام با همه انقلاب‌هایی که در غیر سلسله انبیاء‌ رخ داد تفاوت دارد.

صدیقی با بیان اینکه در همه انقلاب‌های دنیا مسائل مادی به عنوان شعار اولیه مطرح می‌شود، گفت: امام به پا خاست و چند شعار داد که یکی از آنها این بود که بنیانگذار کبیر جمهوری اسلامی خودش را بدهکار دین و مکتب الهی می‌دانست؛ به عنوان ادای دین به خالق به پا خواست و خواسته‌ای از مردم نداشت.

وی با یادآوری اینکه در سال 42 هیچ کس خواب پیروزی انقلاب و برقراری حکومت ولایت فقیه را نمی‌دید، افزود: اما مردم قم، تهران و ورامین کفن پوشیدند و خون دادند و گفتند با خدا عهدی داریم که غیر از او را پرستش نکنیم.

خطیب نمازجمعه تهران تاکید کرد: حرکت امام برکاتی داشت که از جمله آن این بود که این حرکت برای قشر خاصی نبود. هم انقلاب پابرهنه‌ها بود و هم انقلاب تجار متدین و افرادی که سوادی نداشتند. امام همه را جمع کرد و فطرت‌ها را بیدار کرد.

صدیقی با اشاره به اینکه امام این هنر را داشت که تمام اقشار را در صحنه مبارزه حاضر کرد، بیان داشت: نزدیک دو قرن دنیای استکبار علیه حیات دینی مبارزه کرد و به این نتیجه رسیده بودند دوران دین تمام شده است؛ لیبرال‌دموکراسی برقرار شده بود و رقیب دیگرش دنیای کومونیسم بود. امام به عنوان سرچشمه دین تشنگان عالم را دید و همه عالم دیدند تنها راه نجات دین است و افسانه طولانی‌مدت غرب و شرق را امام با این انقلاب ابطال کرد و حقیقت دین را به کرسی نشاند.

وی با طرح این موضوع که امام شاه را بیرون کرد و فرهنگ سلطنت را منسوخ کرد، خاطرنشان کرد: شاه تنها یک عروسک بود، هیمنه آمریکا، غرب و شرق ازبین رفت چرا که همه می‌خواستند شاه را نگه دارند. امام باحرکت مسلحانه مخالف بود و حرکتش مانند حرکت پیامبر بود که توانست با بیداری دلها شاه و سلطنت را ریشه‌کن کند.

خطیب جمعه تهران با بیان اینکه امام جمهوری اسلامی را با آرم ولایت فقیه مطرح کرد، خاطرنشان کرد: هر تز و نظریه‌ای به جز ولایت فقیه باطل است و در این میدان مردم هنرمند بودند و تشخیص دادند مسئله ولایت مسئله عرشی است.

صدیقی با تاکید بر اینکه حضرت امام تنها رهبری بود که از اول تا آخر در متن مردم قرار داشت و مردم را ولی‌نعمت معرفی کرد و خودش را بدهکار مردم می‌دانست، گفت: تا قبل از انقلاب مردم هیچ نقشی در تعیین سرنوشت خودشان نداشتند اما این مردم پرچم امام را پاس داشتند و در تعیین سرنوشت‌شان نقش ایفا کردند.
منبع:تسنیم

الیتاس که در مصاحبه با رویترز سخن می گفت ادامه داد: «ترکیه یکی از کشورهایی خواهد بود که بیشترین نفع را (از لغو تحریم های ایران) خواهد برد.»

وی افزود، ارزش مبادلات تجاری ایران و ترکیه در سال 2012 به 22 میلیارد دلار رسید، اما این رقم به دلیل افت شدید قیمت نفت در سال گذشته به 14 میلیار دلار کاهش یافت.

«هدف ما رسیدن به رقم 30 میلیارد دلاری (در تجارت) با ایران تا سال 2023 است.»

وی در پاسخ به این سوال که آیا ترکیه برای جذب سرمایه گذاری خارجی از اروپا و سایر نقاط جهان با ایران رقابت خواهد کرد مدعی شد تهران رقیب ما محسوب نمی شود زیرا در آنجا دموکراسی وجود ندارد.

این وزیر ترکیه ای افزود: «ترکیه دموکراتیک ترین کشور منطقه است و سرمایه گذاری های خارجی به کشورهای دموکراتیک سرازیر می شود، به کشورهایی که می توانند این سرمایه گذاری ها را تضمین کنند…اگر ایران اقتصاد خود را پیش ببرد، آنگاه آنها می توانند رقیب (ترکیه) شوند.»

علی تاجرنیا عضو حزب منحله مشارکت و عضو در فراکسیون مشارکت در مجلس ششم به ایلنا گفته است: مجالس ضعیف مانند هشتم و نهم نمی‌توانند حتی در مقابل تخلف‌های آشکار پرسشگری کنند و همین باعث می‌شود که به اعتماد مردم لطمه وارد شود.

وی با اشاره به موضوع رد صلاحیت‌ها عنوان کرد: به نظر می‌رسد اراده جدی وجود داشته برای اینکه اجازه ندهد بافت مجلس دهم با اکثریت قابل توجه اصلاح‌طلبان تشکیل شود به نحوی که بدبین‌ترین افراد هم چنین تصوری از نتیجه بررسی صلاحیت‌ها نداشتند.

او افزود: به نظر می‌رسد همان‌طور که پیش‌بینی شده است بین 10 تا 15 درصد امکان بازگشت افراد رد صلاحیت شده وجود داشته باشد که البته میزان محدودی از داوطلبان اصلاح‌طلب را شامل می‌شود.
تاجرنیا گفت: وقتی چهره‌های شاخص و باتجربه اصلاحات رد صلاحیت شوند، بدون شک قامت مجلس در اندازه‌ای نخواهد بود که بتواند به خوبی قانونگذاری و نظارت داشته باشد و مجالس ضعیف مانند مجالس هشتم و نهم نمی‌تواند حتی در مقابل تخلف‌های آشکار پرسشگری کنند و همین باعث می‌شود که به اعتماد مردم لطمه وارد شود.

این اظهارات در حالی است که مجلس ششم در حوزه نظارت نسبت به دولت ضعیف‌ترین کارنامه را داشت و به خاطر سیاست‌بازی و افراطی‌گری، در قبال عملکردهای اقتصادی و نفتی دولت کاملاً منفعل بود. این مجلس به عنوان مجلس اصلاحات بدترین کارنامه را به خاطر آلودگی به مفاسد اقتصادی کسانی چون شهرام جزایری برجای گذاشت.

میرولد رئیس دیوان محاسبات مجلس ششم بهمن 81 طی گزارشی گفته بود «به خاطر نقص قانون نمی‌توانیم بر 1135 شرکت دولتی که از جمله گریزگاه‌های قانونی برای سوءاستفاده از بیت‌المال هستند، نظارت و حضور داشته باشیم.» وی پیش از آن هم تصریح کرده بود: «هیچ نظارتی بر شرکت‌های دولتی نمی‌شود آمار دقیقی از این شرکت‌ها در دست نیست… ما بر قراردادهای داخلی و خارجی و بیع متقابل اشراف نداریم… در حال حاضر ما محدود به رسیدگی به 450 شرکت دولتی هستیم… 90 درصد گزارش‌های شرکت‌های دولتی درباره عملکردشان غیرواقعی است.»

همچنین در سال‌های 80 و 81، هزار برابر شدن قیمت قیر و اعتراض رسانه‌ها به برخی قراردادهای نفتی مسئله‌دار  که با انفعال مجلس همراه بود سر درددل برخی نمایندگان اصلاح‌طلب مناطق نفتی را درباره ضعف نظارت مجلس باز کرد. از جمله؛

– کهرام نماینده اهواز: متأسفانه تاکنون مجلس بر روند انعقاد قراردادهای نفتی نظارت نداشته و بدون نظارت مجلس عمل شده است. در حال حاضر این قراردادها بدون نظارت نمایندگان مجلس منعقد می‌شود.

– بای سلامی نماینده خواف و رشتخوار: مجلس هنوز فرصت نکرده قراردادهای نفتی را بازبینی کند.
– رضازاده نماینده شیراز: مجلس ششم که مجلس اصلاحات نام گرفته، نسبت به بررسی عملکرد قوه مجریه ضعیف عمل می‌کند.

– طاهری نجف‌آبادی عضو کمیسیون انرژی: تاکنون مجلس بر قراردادهای نفتی نظارت نداشته است. برخی دوستان نظارت بر قراردادها را سنگ‌اندازی جلوی پای دولت تلقی می‌کنند.

– رشیدیان عضو کمیسیون انرژی: مجلس اطلاعی از قراردادهای نفتی بیع متقابل ندارد.

– رشیدیان: موضوع را سیاسی نکنید؛ تخلف در قراردادهای نفتی قطعی است.

– نریمان نماینده بابل: نامحرم بودن مجلس درباره قراردادهای نفتی سؤال‌برانگیز است.

– میدری نماینده آبادان: متأسفانه به دلیل چک‌های سفیدی که مجلس به وزارت نفت داده ما امروز نمی‌توانیم نظارت کاملی بر بودجه این وزارتخانه داشته باشیم.

– کمیسیون انرژی مجلس پس از بررسی سؤال دکتر سبحانی: عملکرد مجلس در نظارت بر اجرای قوانین نفت ضعیف بوده است.

این افتضاحات به حدی بود که محتشمی‌پور رئیس فراکسیون دوم خرداد خواستار ندادن رأی دوباره به وزارت زنگنه در دولت دوم اصلاحات شد. وی ضمن مخالفت با وزیر پیشنهادی نفت اشاره‌ای به ماجرای پتروپارس (وابسته به بهزاد نبوی نایب رئیس مجلس) کرد و گفت: «احساس می‌کنم فاجعه در صنعت نفت در حال وقوع است…  موضوع تأسف‌برانگیز عدم اطلاع‌رسانی به مجلس درباره قراردادهای نفتی است… قرارداد در مورد شرکت پتروپارس یکی دیگر از موارد بی‌توجهی وزیر نفت است. این اقدام خارج از کنترل دولت و مجلس و سایر دستگاه‌های نظارتی بوده و این واگذار کردن به نظر من شبهه‌انگیز است».

به هر حال 5 روز از این سخنان گذشته بود (4 شهریور 80) که روزنامه انتخاب مصاحبه با آقای محتشمی درباره علت سکوت بعدی وی را منتشر کرد. او در این مصاحبه توأم با اکراه در حالی که می‌گفت «در حال حاضر نمی‌خواهم مصاحبه کنم»، در پاسخ به این سؤال که «ولی به نظر می‌رسد شما حرف‌های زیادی دارید»، فقط این بیت را خواند: هر که را اسرار حق آموختند
مهر کردند و دهانش دوختند!

تکلیف شرکت پتروپارس در آن هنگام درباره خصوصی یا دولتی یا «غیر خصوصی غیر دولتی» بودن- تعبیر بهزاد نبوی – معلوم نبود اما توانسته بود به صورت رانتی چند قرارداد به ارزش 8 میلیارد دلار را با دور زدن قانون مناقصه به دست آورد.

بنابر گزارش کمیسیون انرژی که پاییز 1380 در مجلس قرائت شد، «وزارت نفت در قراردادهای مهم خود قانون را رعایت نکرده و آیین‌نامه انعقاد این قراردادها را تدوین نکرده است و مجلس هم در نظارت خود کوتاهی کرده است».

ولنگاری بر سر مسئولیت تا به حدی بود که رجب مزروعی (مشاور اقتصادی رئیس جمهور و عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس ششم) در واکنش به اعتراض‌ها مدعی شد مگر نمایندگان مجلس چه قدر وقت و حوصله و تخصص دارند که علاوه بر کار نمایندگی بر قراردادها نیز نظارت داشته باشند(!) او البته بعدها از کشور گریخت و به همراه پیر مؤذن، حقیقت‌جو، موسوی خوئینی در اروپا و آمریکا پناهندگی گرفتند.

در همین دوره بود که شهرام جزایری بالغ بر 10 نماینده مجلس ششم را با رشوه و هدیه به خدمت گرفته و از جمله توانسته بود عدم الزام اخذ وثیقه برای وام‌های کلان بانکی را در دستور کار مجلس قرار دهد.
منبع:کیهان